Te laat komen en ADHD: hoe zorg je dat je op tijd komt?

Op tijd komen kan voor veel mensen een uitdaging zijn, maar voor degenen met ADHD is dit vaak nog moeilijker. Heb je jezelf ooit betrapt op het steeds weer te laat komen, ondanks goede bedoelingen?

Voor veel ADHD’ers ligt de oorzaak in de unieke manier waarop hun hersenen functioneren. Dit is geen kwestie van onverschilligheid, maar eerder van neurologische verschillen die hun tijdsmanagement bemoeilijken.

Dit betekent echter niet dat er geen mogelijkheden zijn voor verandering. Een beetje extra begrip en geduld kan hierbij enorm helpen.

In deze blog onderzoeken we waarom te laat komen & ADHD zo vaak hand in hand gaan en geef ik je praktische tips om vaker op tijd te zijn.

In de eerste plaats komen mensen met ADHD vaak te laat omdat het brein van ADHD´ers anders werkt dan dat van mensen zonder ADHD:

1. Verminderde activiteit in de prefrontale cortex 
   Deze hersenregio is cruciaal voor functies zoals planning, organisatie en impulscontrole. Bij mensen met ADHD is er vaak een lagere activiteit in deze gebieden, wat het moeilijk maakt om tijd effectief te plannen en te beheren.(1)
2. Problemen met uitvoerende functies 
   ADHD beïnvloedt de executieve functies, die verantwoordelijk zijn voor het reguleren van gedrag, het maken van plannen en het behouden van focus.
   Dit kan leiden tot moeilijkheden bij het inschatten van de tijd die nodig is voor verschillende taken en het vasthouden aan een tijdschema.(2)
   Daarnaast zijn er een aantal ADHD-specifieke eigenschappen die het voor iemand met ADHD moeilijk maken om op tijd te komen:
3. Verlies van tijdsbesef 
   Een veelvoorkomende uitdaging bij ADHD is het verlies van tijdsbesef. Voor mensen met ADHD kan tijd een vaag en ongrijpbaar concept zijn. Je denkt dat je nog genoeg tijd hebt, maar voor je het weet, is het te laat. Herkenbaar?
4. Hyperfocus 
   Hyperfocus is een andere oorzaak van te laat komen. Wanneer je volledig opgaat in een activiteit, verlies je de tijd uit het oog.
   Hoewel ADHD vaak geassocieerd wordt met concentratieproblemen, kunnen ADHD´ers ook volledig opgaan in een taak of project wanneer ze daar interesse in hebben. Heb je ooit zo diep in een project gezeten dat je vergat hoe laat het was?
5. Organisatieproblemen 
   Organisatieproblemen zijn ook een belangrijke factor. Het plannen van je dag kan overweldigend zijn. Misschien weet je niet waar je moet beginnen of raak je afgeleid door andere taken. Dit maakt het lastig om op tijd te komen & ADHD gaat vaak hand in hand met deze uitdagingen.

Iemand met ADHD heeft een brein dat op een andere manier werkt dan de norm. Te laat komen is iets dat door de norm wordt gezien als  niet oké.  

Dit zijn de potentiële gevolgen van te laat komen:

• Invloed op relaties - Te laat komen kan irritatie opwekken bij vrienden, collega's en familie, wat de relaties onder druk kan zetten of kan leiden tot afstandelijkheid.
• Verminderde professionele reputatie - Op de werkvloer kan regelmatig te laat komen de manier waarop collega's of leidinggevenden je zien negatief beïnvloeden.
• Verminderd zelfvertrouwen - Herhaaldelijk te laat komen kan je zelfbeeld negatief beïnvloeden, omdat je het gevoel hebt steeds dezelfde fouten te maken.
• Stress en frustratie - Het constant worstelen met op tijd komen (en dan te laat komen), kan leiden tot stress en frustratie, vooral als het een terugkerend patroon is.

Nooit meer te laat komen is voor niemand een realistisch doel. Wees dan ook niet te streng voor jezelf en vier de kleine overwinningen. Met een aantal slimme trucjes en handige tips, kun je aan je tijdmanagement werken.

Deze tips helpen je om op tijd te komen met ADHD en daarnaast meer begrip te krijgen uit je omgeving.

Bespreek het te laat komen met mensen om je heen (mensen om je heen, je baas en op school). Leg hen uit waarom je weleens te laat komt en dat je écht probeert hier iets aan te doen.

Je zou eventueel ook een verklaring van je psycholoog/huisarts kunnen laten zien, waarin je diagnose bevestigd wordt. Zo zorg je voor meer begrip uit je omgeving en dit zorgt voor minder frustratie bij jezelf.

Mensen met ADHD hebben vaak de neiging om de tijd die nodig is voor een activiteit of reis te onderschatten. Daarom raad ik je aan om je tijdschattingen met drie te vermenigvuldigen, zodat je een buffer hebt tegen te laat komen.

Visuele hulpmiddelen kunnen ook een groot verschil maken. Grafische reminders, zoals een kalender of checklist (op een whiteboard bijvoorbeeld), maar ook een (analoge) klok helpen je om georganiseerd te blijven. Hang ze op een zichtbare plek, zodat je ze regelmatig ziet.

De meeste mensen vinden wachten vervelend, maar voor ADHD´ers is het nog moeilijker te verdragen. Hierdoor plannen ze vaak om precies op tijd aan te komen, om wachten te vermijden.

Het is belangrijk om deze gewoonte te herkennen en te veranderen. Gebruik de extra tijd voor iets leuks, zoals een boek lezen, een videogame spelen of je e-mails bijwerken.

Maak het een gewoonte om altijd ruim op tijd te komen, niet alleen voor belangrijke afspraken, maar ook voor alle andere activiteiten.

Door alle projecten en afspraken gelijkwaardig te behandelen, vergroot je de kans op succes in het veranderen van deze gewoonte.

Vaak vullen mensen met ADHD de agenda in zonder bufferzone tussen de activiteiten of afspraken. Plan in plaats daarvan ook tijdsblokken voor het starten van projecten en extra reistijd.

Een slimme truc is om standaard je afspraken 15 minuten eerder in te plannen (naast reistijd).

In ons ADHD-Stappenplan vind je naast leefstijltips nog een hele lijst aan wetenschappelijk onderbouwde adviezen over de rol van voeding bij ADHD. Het plan biedt je een stap-voor-stap handleiding om op een natuurlijke manier beter om te kunnen gaan met klachten door ADHD.

Gebruikte bronnen 

1. Arnsten, A. F. (2009). Toward a New Understanding of Attention-Deficit Hyperactivity Disorder Pathophysiology. CNS Drugs, 23(Supplement 1), 33–41. https://doi.org/10.2165/00023210-200923000-00005
2. Weibel, S., Menard, O., Ionita, A., Boumendjel, M., Cabelguen, C., Kraemer, C., Micoulaud-Franchi, J., Bioulac, S., Perroud, N., Sauvaget, A., Carton, L., Gachet, M., & Lopez, R. (2019). Practical considerations for the evaluation and management of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) in adults. L Encéphale, 46(1), 30–40. https://doi.org/10.1016/j.encep.2019.06.005