Slaapwandelen: wat zijn de oorzaken en kun je het voorkomen?
Slaapwandelen is een veel voorkomende slaapstoornis. Veel mensen onder ons hebben er last van in kleine of grote mate. Slaapwandelen komt, logischerwijs, vooral in de nacht voor en is een soort parasomnia (ongewoon gedrag of ongewone bewegingen in de slaap. Wil je weten wat slaapwandelen is, wat de symptomen zijn en wat je kunt doen? Lees dan snel verder!
Wat is slaapwandelen
Slaapwandelen is een slaapstoornis waarbij mensen fysieke activiteit vertonen terwijl ze in werkelijkheid slapen. Slaapwandelen kan zich uiten wanneer men al slapend door het huis loopt. In sommige extreme gevallen kunnen personen die slaapwandelen zichzelf aankleden, eten, meubilair verplaatsen, enzovoort.
Slaapwandelen komt vooral bij kinderen voor, maar kan ook in de volwassen leeftijd nog voorkomen. Hoewel slaapwandelen onschuldig is, kunnen jij en derden er wel hinder van ondervinden. Er bestaat natuurlijk een kans dat je jezelf bezeert, dat je dingen kapot maakt of dat je valt.
Hoewel vroeger werd gedacht dat het gevaarlijk is om slaapwandelende personen wakker te maken, blijkt uit recent onderzoek dat dit niet het geval is. Slaapwandelen komt niet voort uit psychische aandoeningen, al kan dit wel een trigger vormen. De oorzaken van slaapwandelen worden vaak toegeschreven aan oververmoeidheid, stress en angst.
Symptomen van slaapwandelen
Slaapwandelen is onschuldig en het is soms lastig om oorzaken aan te wijzen. Hoewel mensen bij slaapwandelen vaak denken aan wandelende personen tijdens de slaapfase, kunnen de symptomen heel divers zijn. Het gedrag dat onder tevens slaapwandelen wordt geschaard staat hieronder beschreven:
- Rechtop in bed zitten en bewegingen herhalen
- Opstaan en door het huis lopen
- Praten of mompelen tijdens de slaap
- Niet reageren bij aanspreken
- Onhandige bewegingen maken
- Urineren op ongepaste plaatsen
- Routinematig of repetitief gedrag uitvoeren, zoals het openen en sluiten van deuren
Oorzaken van slaapwandelen
De oorzaken van slaapwandelen zijn niet altijd te achterhalen en kunnen onbekend blijven. Echter is het wel bekend dat slaapwandelen veelal genetisch bepaald en het getriggerd kan worden door stress en oververmoeidheid, maar ook door ziekte of medicijngebruik. Onderstaand hebben we een lijstje gemaakt met wat de oorzaken van slaapwandelen kunnen zijn:
- Stress; door de aanmaak van cortisol kan het slaapritme verstoord zijn. Hierdoor gaat de wisseling tussen waak- en slaapfase niet helemaal correct, dit kan slaapwandelen veroorzaken
- Niet voldoende slaap; door oververmoeidheid kan onbewust stress optreden. Ook hier gaat de wisseling tussen de waak- en slaapfase niet correct
- Koorts; bij ziekte komt slaapwandelen vaker voor. Dit heeft te maken met ijlen bij hoge koorts of een slechte nachtrust. Door de slechte nachtrust kan men oververmoeid raken, wat een trigger kan zijn voor het slaapwandelen
- Ademhalingsproblemen zoals slaapapneu; bij problemen met ademhalen ontstaat soms mentale stress. Dit kan de waak- slaapfase verstoren
- Medicijngebruik; sommige medicijnen triggeren slaapwandelen. Hoewel deze oorzaak niet helemaal duidelijk in beeld is gebracht, kan er wel een verband worden getrokken tussen een bepaald medicijngebruik en slaapwandelen
- RLS; het restless leg syndroom verstoort het slaapritme. Hierdoor wordt de slaapfase verstoord en kan slaapwandelen in de hand worden gewerkt
Tips tegen slaapwandelen
Ondanks dat de oorzaken van slaapwandelen niet altijd in kaart gebracht kunnen worden, zijn er een aantal triggerpoints aan te wijzen. Te denken valt dan aan stress, migraine of medicijngebruik.
Hoewel slaapwandelen genetisch bepaald kan zijn, zijn er veel oorzaken in externe factoren te vinden. Dit betekent dat er ook tips zijn die de symptomen van slaapwandelen kunnen verminderen. Voorbeelden van tips tegen slaapwandelen zijn:
- Minimaliseren van stress, angst of conflicten; met een ontspannen waak- en slaapritme wordt de kans op slaapwandelen kleiner. Er wordt bij een ontspannen nachtrust minder cortisol aangemaakt
- Iets doen dat ontspant voordat je gaat slapen; ook hier speelt stress een rol. Wanneer je ontspannen naar bed gaat zal het waak- slaapritme minder snel worden verstoord
- Voorkom ernstige uitputting; wanneer je heel weinig slaap krijgt kan je uitgeput raken. Dit kan een trigger zijn van slaapwandelen. Zorg dat je voldoende slaap en voorkom dat je uitgeput raakt; neem bijvoorbeeld een korte siësta
- Overweeg een slaapschema; ga op regelmatige tijden naar bed en sta op regelmatige tijden op
- Vermijd het drinken van cafeïne en alcohol; deze stoffen stimuleren het zenuwstelsel wat rusteloze benen kan veroorzaken maar ook onrust in het lijf kan voeden. Hierdoor wordt slaapwandelen getriggerd