De oorzaken van menstruatieklachten in de overgang en wat te doen

Menstruatieklachten en een veranderende cyclus zijn vaak een van de eerste signalen dat je lichaam in de overgang is. Dat komt doordat de voorraad eicellen in de eierstokken langzaam opraakt. Je lichaam transformeert en je gaat van een vruchtbare naar een onvruchtbare periode in je leven.

Hoewel menstruatieklachten normaal zijn in deze fase, kan het vervelend en soms behoorlijk pijnlijk zijn.

In deze blog deel ik enkele tips die je op een natuurlijke manier kunnen helpen en de symptomen van overgangsklachten rondom de menstruatie kunnen verlichten.

De overgang begint meestal met onregelmatige menstruaties. Dit betekent dat de lengte en intensiteit van je cyclus kunnen variëren. Soms komt je menstruatie eerder of later dan verwacht.

Na verloop van tijd worden de intervallen tussen de menstruaties langer, totdat ze uiteindelijk helemaal uitblijven. Wanneer je een jaar lang geen menstruatie hebt gehad, is de menopauze officieel bereikt.

Dit alles is het gevolg van hormonale schommelingen. Je lichaam past zich aan, wat leidt tot deze veranderingen.

Maar wat gebeurt er precies in je lichaam dat leidt tot onregelmatige menstruaties in de overgang?

De oorzaak kan het beste worden uitgelegd als een proces dat uit verschillende stappen bestaat:

1. Voorraad eicellen raakt op - Als vrouw word je geboren met een vast aantal eicellen. Naarmate je ouder wordt en in de overgang komt, raakt die voorraad langzaam op.
2. Minder actieve follikels - Follikels zijn kleine blaasjes waar de eicellen in zitten. Ze zijn betrokken bij de productie van hormonen. In de overgang worden deze follikels minder actief.
3. Afname van eierstokfunctie - De eierstokken produceren minder oestrogeen en progesteron door de verminderde activiteit van de follikels.
4. Onregelmatige menstruatie - Fluctuerende hormoonniveaus zorgen voor onregelmatige menstruaties, met langere of kortere intervallen tussen de cycli.
5. Veranderingen in oestrogeen - De afname van oestrogeen kan symptomen veroorzaken zoals opvliegers,  nachtelijk zweten en een droge huid.
6. Afname van progesteron - Een lagere progesteronproductie leidt vaak tot kortere en minder intense menstruaties.
7. Einde van de menstruatie - Uiteindelijk stoppen de eierstokken met het produceren van oestrogeen en progesteron, wat resulteert in de menopauze (het einde van de menstruatie).

Dit proces kan enkele jaren duren en verschilt per persoon.

De symptomen van een veranderende menstruatie in de overgang variëren van vrouw tot vrouw, net als de menstruatie tijdens je vruchtbare jaren.

Zoals je misschien weet, is je cyclus nooit constant. Hierdoor kan het lastig zijn om te bepalen of de veranderingen in je menstruatie op de overgang wijzen.

Sommige vrouwen ondervinden weinig last, terwijl anderen juist vervelende klachten ervaren. Veelvoorkomende menstruatieklachten tijdens de overgang zijn:

• Onregelmatige menstruaties
• Zwaardere of lichtere menstruaties
• Langere of kortere menstruatiecycli
• Krampen en buikpijn
• (Meer) bloedstolsels
• Stemmingswisselingen
• Vermoeidheid
• Slaapproblemen
• Hoofdpijn
• Pijnlijke borsten
• Tussenbloedingen

Veel vrouwen ervaren menstruatie stolsels, of je nu in de overgang bent of niet.

Een stolsel is een klonter bloed dat kan ontstaan tijdens je menstruatie en bestaat uit baarmoederslijmvlies, bloed en weefsel.

Ze ontstaan wanneer bloed in de baarmoeder zich ophoopt en te veel tijd heeft om samen te klonteren. Dit kan gebeuren als je een hevige menstruatie hebt.

Stolsels zijn meestal donkerrood of bruin en kunnen in verschillende groottes komen, van klein als een erwt tot groot als een euromunt.

Het is normaal om af en toe kleine stolsels te hebben, maar als ze groter zijn dan 2,5 cm of als je er veel last van hebt, is het goed om een arts te raadplegen.

In de overgang kunnen stolsels groter en vaker voorkomen door de schommelingen in hormonale niveaus. Tijdens deze periode wordt het baarmoederslijmvlies dikker dan in een 'normale' cyclus, wat kan leiden tot zwaardere bloedingen en een grotere kans op stolsels.

Dit gaat vaak gepaard met veranderingen in menstruatiepatronen, zoals langere of onregelmatige cycli.

Je hoeft je meestal geen zorgen te maken over kleine stolsels die tijdens je menstruatie optreden, vooral als ze sporadisch voorkomen en geen andere symptomen met zich meebrengen.

Maar als je menstruatiestolsels ziet die  zo groot zijn als een munt of groter , is het verstandig om dit met je arts te bespreken.

Naast de grootte van de stolsels zijn er nog een aantal signalen waar je alert op moet zijn bij menstruatieklachten in de overgang.

Neem contact op met je arts in de volgende gevallen:

• Bloedverlies na een jaar van geen menstruatie - Als je een jaar lang geen menstruatie hebt gehad en er nu weer bloedverlies optreedt, moet je dit onmiddellijk laten onderzoeken.
• Hevige bloedingen - Als je menstruatie extreem zwaar is en je vaker dan 3 keer per uur een maandverband of tampon moet verwisselen, is het verstandig om langs de huisarts te gaan. Je hebt door veel bloedverlies meer kans op bloedarmoede.
• Aanhoudende pijn - Wanneer hevige pijn of krampen niet verbeteren met vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol, zou het kunnen zijn de pijn een andere oorzaak heeft.

De hevige menstruaties, maar ook de bijkomende pijnklachten kunnen een behoorlijke belemmering vormen voor je dagelijkse leven.

Je kunt in eerste instantie proberen om op een natuurlijke manier de symptomen te verminderen. Als dat niet voldoende werkt, raad ik je aan om bij je huisarts langs te gaan om de opties te bespreken.

1. Zorg dat je voldoende B12 binnenkrijgt

Vitamine B12 is goed voor de aanmaak van rode bloedcellen. Het is dus erg belangrijk om voldoende B12 beschikbaar te hebben bij (hevig) bloedverlies. 

Ik raad je aan om extra B12 (in actieve vorm) te slikken als je vegetarisch of veganistisch bent. Laat voor deze zekerheid je B12 testen bij de de huisarts, want ook mensen die vlees eten kunnen een tekort hebben.

2. Zorg dat je voldoende IJzer binnenkrijgt

IJzer is het het belangrijkste mineraal voor goed functionerende rode bloedcellen. Je lichaam gebruikt het voor de aanmaak van hemoglobine (zuurstoftransporteur).

De goed opneembare vorm van IJzer vind je voornamelijke in roodvlees (heemijzer). Het IJzer uit plantaardige voeding (groene bladgroenten, peulvruchten) wordt niet zo goed opgenomen, dus hier heb je veel meer van nodig. 

Als je te weinig IJzer binnenkrijgt via voeding, kun je dit aanvullen met een IJzer-supplement. 

3. Probeer Menopauze Premium (met o.a. Monnikspeper) 

Menopauze Premium is een natuurlijke formule die is samengesteld ter ondersteuning van overgangsverschijnselen. 

Het bevat kruidenextracten zoals monnikspeper, zilverkaars, en Dong Quai, en is aangevuld met essentiële vitaminen en mineralen voor een betere gemoedstoestand en geestelijke balans. Dit product ondersteunt vrouwen in de overgang op een veilige en effectieve manier.

Zoals ik eerder al aangaf, kies je bij voorkeur voor natuurlijke manieren om menstruatieklachten in de overgang te verlichten. Dit verkleint de kans op bijwerkingen.
Maar wat als dat alles niet helpt?

Dan kun je in overleg met de huisarts de volgende medicinale opties overwegen:

• Hormonale medicijnen - De anticonceptiepil of een hormoonspiraal worden vaak voorgeschreven bij hevig bloedverlies. Deze middelen kunnen het baarmoederslijmvlies dunner maken, waardoor het bloedverlies vermindert.
• Pijnstillers - Medicijnen zoals ibuprofen of naproxen verlichten zowel pijn als bloedverlies. Het is effectief om deze medicijnen zo vroeg mogelijk in de cyclus in te nemen, bij voorkeur een dag voordat menstruatie begint. Mogelijke bijwerkingen zijn maag- en darmklachten.
• Tranexaminezuur - Dit medicijn bevordert de bloedstolling en kan het bloedverlies verminderen. Het wordt alleen ingenomen op de dagen dat het bloedverlies het hevigst is. Dit middel is echter niet geschikt voor vrouwen met een verhoogd tromboserisico.(2)(3)
  

Gebruikte bronnen: 

1. Walker, M. H., Coffey, W., & Borger, J. (2023, 28 augustus). Menorrhagia. StatPearls - NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536910/
2. Rodriguez, M. B., Lethaby, A., & Farquhar, C. (2019). Non-steroidal anti-inflammatory drugs for heavy menstrual bleeding. Cochrane Library, 2019(9). https://doi.org/10.1002/14651858.cd000400.pub4
3. Maybin, J. A., & Critchley, H. O. (2015). Medical Management of Heavy Menstrual Bleeding. Women S Health, 12(1), 27–34. https://doi.org/10.2217/whe.15.100