ADHD en Depressie: Hoe zijn deze Verbonden?

Steeds meer onderzoek wijst op de link tussen ADHD en depressie. Tussen de 30 en 50% van de volwassenen met ADHD ervaart op een gegeven moment in hun leven depressieve symptomen. (1) 

En kinderen hebben maar liefst twee keer zoveel kans om een depressie te ontwikkelen in vergelijking met hun leeftijdsgenoten zonder ADHD. (2)

In dit artikel duiken we dieper in de oorzaken, symptomen en de impact van deze samenloop, en ontdekken we wat je zelf kunt doen om het risico op een depressie bij ADHD te verlagen. 

De link tussen ADHD en depressie

De link tussen ADHD en depressie is ingewikkeld, maar heel belangrijk om te begrijpen. Als we weten hoe ze met elkaar samenhangen, kunnen ouders, leerkrachten en zorgverleners beter inspelen op de behoeften van mensen met ADHD. 

Dit helpt hen om vroegtijdig depressieve symptomen op te merken en de juiste ondersteuning te bieden. Een goed begrip kan echt een verschil maken!

1. Neurotransmitters

Neurotransmitters spelen een belangrijke rol bij ADHD, maar ook bij depressie. In beide gevallen is er vaak een disbalans in deze stoffen, zoals dopamine. Dopamine is cruciaal voor motivatie, stemming en het beloningssysteem. 

Wanneer er minder dopamine aanwezig is, zoals vaak het geval is bij ADHD en depressie, kun je minder motivatie ervaren en je minder goed voelen. Dit heeft uiteraard invloed op je stemming.

2. Erfelijkheid

Erfelijkheid speelt een belangrijke rol bij zowel ADHD als depressie. Studies tonen aan dat beide aandoeningen sterke erfelijke componenten kunnen hebben. 

Als een ouder ADHD heeft, is de kans groter dat het kind ook ADHD ontwikkelt. Hetzelfde geldt voor depressie; de kans op depressieve klachten kan verhoogd zijn bij kinderen van ouders met een depressieve stoornis. (1)

De vraag is alleen of dit écht genetisch bepaald is, of omdat kinderen gewoonten (leefstijl en eetgewoonten) van hun ouders overnemen.

3. Metabole problemen

Harvard professor Chris Palmer heeft het boek Brain Energy geschreven, waarin hij uitlegt dat alle mentale aandoeningen zijn te herleiden naar stofwisselingsproblemen in het brein. 

Hij beschrijft dat dit ook de reden is dat zoveel mentale aandoeningen overlap hebben en personen met mentale problemen vaak meerdere aandoeningen hebben zoals diabetes en obesitas. 

Wat zijn de oorzaken van depressie bij ADHD? 

Naast deze neurologische verschillen en de erfelijkheidsfactor zijn er nog een aantal oorzaken waardoor een depressie bij ADHD-ers op de loer ligt. 

Dit zijn de belangrijkste oorzaken waarom je met ADHD meer kans hebt op depressieve gevoelens: 

1. Negatieve Gedachten

Mensen met ADHD hebben vaak een laag zelfbeeld. Dit kan voortkomen uit hun symptomen, zoals aandachtsproblemen en hyperactiviteit. Wanneer ze deze uitdagingen ervaren, kunnen negatieve gedachten de overhand nemen, wat leidt tot depressieve gevoelens. Het gevoel dat je tekortschiet, kan zwaar wegen.

2. Sociale Problemen

Een ander belangrijk aspect is de sociale uitdaging. Kinderen met ADHD hebben moeite met het maken en onderhouden van vriendschappen. Dit kan leiden tot gevoelens van isolatie en verdriet. Studies tonen aan dat 38% van de ADHD-kinderen ook symptomen van depressie vertoont, vooral in sociale situaties. Dit benadrukt hoe kwetsbaar deze jongeren zijn. (1)

3. Overweldigende Emoties

Mensen met ADHD ervaren vaak intense emoties en kunnen die niet goed reguleren. Deze emoties kunnen overweldigend zijn en leiden tot depressieve gevoelens, vooral als ze niet goed weten hoe ze hiermee om moeten gaan. Iemand met ADHD kan zichzelf niet goed afleiden of afstand nemen van emoties. Dit kan allemaal bijdragen aan het ontwikkelen van een depressie.

4. Cognitieve Problemen

Volwassenen met ADHD hebben vaak last van geheugenproblemen, een negatief zelfbeeld en moeite met het oplossen van problemen. Bijna 50% van de volwassenen met ADHD ervaart deze cognitieve problemen. (3) 

Door deze uitdagingen wordt het lastiger om taken af te ronden, goed te plannen of sociale situaties in te schatten. Dit leidt vaak tot negatieve ervaringen, zoals tegenvallers op werk of school, en lastige relaties. Die frustraties en het gevoel van falen kunnen zorgen voor een laag zelfbeeld en uiteindelijk depressieve klachten veroorzaken.

5. Relatieproblemen

Mensen met ADHD ervaren vaak uitdagingen in relaties. Ongeveer 60% van de mensen met ADHD meldt problemen in hun sociale interacties. (3) 

Dit kan komen door communicatieproblemen, moeite met het lezen van sociale signalen, en een gevoel dat ze niet passen binnen de ‘normale’ kaders. Deze relatieproblemen kunnen gevoelens van eenzaamheid en frustratie versterken, wat weer bijdraagt aan een laag zelfbeeld.

Als relaties voortdurend moeizaam verlopen of mislukken, kan dit leiden tot een diepere emotionele pijn. Deze negatieve ervaringen stapelen zich op, wat depressieve gevoelens kan versterken. Het onderhouden van gezonde relaties wordt hierdoor steeds moeilijker, en dat vergroot het risico op een depressie.

ADHD en depressie: Een vicieuze cirkel

ADHD-symptomen, zoals moeite met werk en studie, relatieproblemen en een laag zelfbeeld, versterken vaak gevoelens van falen. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel van ADHD en depressie: de problemen die ADHD veroorzaakt, leiden tot frustratie en stress, wat uiteindelijk de kans op depressie vergroot. 

Kortom: Hoe ernstiger de ADHD-symptomen, hoe zwaarder de depressieve klachten vaak zijn, omdat stressvolle situaties vaak worden vermeden in plaats van aangepakt. Dit patroon maakt de depressieve gevoelens nog sterker, wat de cirkel voortzet.

Symptomen depressie en ADHD

Als je een depressie én ADHD hebt, kunnen de symptomen behoorlijk in elkaar overlopen. Dat maakt het lastig om een duidelijke diagnose te stellen. Zo kunnen beide zorgen voor concentratieproblemen op je werk of studie, en slaapproblemen komen ook vaak bij beide voor.

Toch zijn er een paar opvallende depressie symptomen die je niet zo snel bij alleen ADHD ziet:

1. Je hebt geen interesse meer in hobby’s of dingen die je normaal leuk vindt.
2. Je voelt je waardeloos en hopeloos.
3. Je hebt terugkerende gedachten aan de dood of zelfmoord.
4. Je ervaart langdurig verdriet en leegte.

Hoewel er veel overlap is, kan je zeker last hebben van zowel ADHD als een depressie. Daarom is het belangrijk om hulp te zoeken bij een arts voor de juiste begeleiding.

Depressie bij kinderen met ADHD vs. volwassenen 

Zowel kinderen als volwassenen met ADHD kunnen te maken krijgen met depressie, maar de impact en oorzaken verschillen aanzienlijk. Hier liggen mogelijkheden en kansen voor ondersteuning en behandeling.

Kinderen en adolescenten 

Kinderen met ADHD hebben een verhoogd risico om depressieve symptomen te ontwikkelen, vooral als ze problemen ervaren op school of in sociale situaties. 

Ik benoemde het al eerder: Onderzoek wijst uit dat kinderen met ADHD twee keer zoveel kans hebben op depressie vergeleken met leeftijdsgenoten zonder ADHD. Vooral jongeren voelen zich vaak anders dan hun vrienden, wat het risico op depressie vergroot. Zo vertoont 38% van de kinderen met ADHD depressieve symptomen, met name wanneer ze zich sociaal buitengesloten voelen. (1)

Volwassenen 

Als volwassene heb je ADHD sinds je kindertijd. Hoewel sommige mensen op latere leeftijd minder last van de symptomen hebben, blijven anderen hiermee worstelen. Volwassenen met ADHD lopen meer kans op depressieve episodes, vooral als ze geen of onvoldoende begeleiding hebben gehad. 

Interessant is dat het risico op depressie afneemt naarmate de ADHD-klachten verminderen. Vroeg leren omgaan met ADHD-symptomen helpt om je mentale gezondheid later te beschermen.

Leefstijl-tips bij depressie en ADHD

Door proactief om te gaan met ADHD, kunnen we niet alleen de symptomen ervan beter beheersen, maar mogelijk ook de kans op depressie in de toekomst verminderen.

Deze leefstijlveranderingen kunnen daarbij helpen: 

1.  Doe meer aan lichaamsbeweging
 Regelmatige lichaamsbeweging is een effectieve manier om ADHD-symptomen en depressie te verlichten. Het verbetert zelfvertrouwen, aandacht en sociale vaardigheden. Zoek naar een sport met goede begeleiding, vooral als sociale interactie moeilijk is. Individuele sporten kunnen een goede optie zijn voor wie moeite heeft met sociale contacten.

2. Meer blootstelling aan zonlicht
 Dagelijks 20 tot 30 minuten zonlicht helpt bij de aanmaak van vitamine D3, wat cruciaal is voor je mentale gezondheid. Zonlicht verhoogt ook de productie van serotonine en dopamine, neurotransmitters die invloed hebben op stemming en motivatie. Een goede blootstelling aan daglicht bevordert een gezond slaapritme, wat zowel ADHD- als depressieve klachten kan verminderen.

3. Leer beter te slapen
 Een goede nachtrust is essentieel voor het verminderen van ADHD- en depressieklachten. Evalueer je slaaproutine door rust te creëren voor het slapengaan en een regelmatig slaapritme aan te houden. Dit helpt je lichaam zich aan te passen, waardoor je beter slaapt en je mentale welzijn verbetert.

4. Geen alcohol en drugs
 Vermijd alcohol en drugs als je ADHD of depressieve klachten hebt, omdat deze middelen de symptomen kunnen verergeren. Veel mensen gebruiken ze in een poging om zich beter te voelen, maar ze hebben vaak een negatieve impact op je mentale gezondheid. Combinaties van ADHD-medicatie met deze middelen zijn riskant en kunnen ernstige bijwerkingen veroorzaken.

5.  Eet onbewerkte voeding
 Voeding beïnvloedt zowel ADHD- als depressie symptomen. Vermijd bewerkte producten vol ongezonde toevoegingen en kies voor onbewerkte voeding zoals verse groenten, fruit, noten, zaden en vette vis. Deze voeding levert belangrijke voedingsstoffen die essentieel zijn voor een goede geestelijke gezondheid en een evenwichtig lichaam.

Het ADHD-Stappenplan

Wil je jouw ADHD-klachten op een natuurlijke manier aanpakken? Dan is ons ADHD-Stappenplan: leefstijl precies wat je nodig hebt! Dit e-boek biedt praktische handvatten om je klachten te verminderen door middel van voeding en leefstijl.

De informatie is gebaseerd op meer dan duizend wetenschappelijke studies en is geschikt voor iedereen met ADHD, jong of oud en ongeacht of je medicatie gebruikt. 

Ben je nieuwsgierig geworden? Bestel het e-book en zet vandaag nog de eerste stap naar een betere leefstijl!

Gebruikte Bronnen

1. Riglin, L., Leppert, B., Dardani, C., Thapar, A. K., Rice, F., O’Donovan, M. C., Smith, G. D., Stergiakouli, E., Tilling, K., & Thapar, A. (2020). ADHD and depression: investigating a causal explanation. Psychological Medicine, 51(11), 1890–1897. https://doi.org/10.1017/s0033291720000665 
2. Knouse, L. E., Zvorsky, I., & Safren, S. A. (2013). Depression in Adults with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD): The Mediating Role of Cognitive-Behavioral Factors. Cognitive Therapy And Research, 37(6), 1220–1232. https://doi.org/10.1007/s10608-013-9569-5 
3. Mayer, J. S., Bernhard, A., Fann, N., Boxhoorn, S., Hartman, C. A., Reif, A., & Freitag, C. M. (2021). Cognitive mechanisms underlying depressive disorders in ADHD: A systematic review. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 121, 307–345. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2020.12.018