Het LH hormoon: wat is het en wat doet het?

Het LH hormoon, ook wel het Luteïniserend Hormoon, speelt een grote rol in de menstruatiecyclus, ook wel de hormonale cyclus.  De belangrijkste functie van LH is het in gang zetten van de ovulatie (eisprong) . In dit artikel lees je alles wat LH doet in het lichaam van een vrouw.

Het LH hormoon wordt aangemaakt in de hypofyse, een hormoonklier in de hersenen. Je kunt hormonen zien als het communicatiemiddel tussen de hersenen en de geslachtsorganen.

Vanaf de puberteit begint het lichaam met LH aanmaken. Dit gaat samen met de seksuele ontwikkeling en de daarmee gepaarde veranderingen in het lichaam.

Bij vrouwen zorgt het LH hormoon ervoor dat er een eisprong plaatsvindt. Dit is het moment in de cyclus waarop een vrouw het meest vruchtbaar is en er dus een eicel klaar is om bevrucht te worden.

LH is onlosmakelijk verbonden met de gehele hormonale cyclus van de vrouw. In de hormonale cyclus komen de volgende hormonen voor: FSH, LH, oestrogeen en progesteron. Tijdens de cyclus fluctueren de hoeveelheden van deze hormonen, wat veranderingen in gang zet.

De hormooncyclus gaat in het kort als volgt: 

• Ontwikkelen eicellen - Onder invloed van het hormoon FSH ontwikkelen in beide eierstokken meerdere follikels zich. Deze follikels geven op hun beurt oestrogeen af. Dit maakt de baarmoederhals geschikter voor zaadcellen.
• Volledige ontwikkeling één eicel - Per cyclus ontwikkelt slechts één follikel zich volledig. Wanneer dit gebeurt komt er een stuk meer van het hormoon oestrogeen vrij.
• De eisprong - Deze piek in oestrogeen wordt herkend door de hypofyse. De hypofyse geeft daarop het hormoon LH af. De follikel barst open en er is een eisprong. De eicel komt dan uit de follikel in de eierstok en gaat naar de eileider.
• Reis naar de baarmoeder - De eicel gaat via de eileider naar de baarmoeder. De lege follikel maakt het hormoon progesteron aan. Progesteron en oestrogeen maken het baarmoederslijmvlies geschikt voor een eventuele zwangerschap en remmen de hormonen die ervoor zorgen dat er meer eicellen ontwikkelen.
• Menstruatie - Op het moment dat er geen bevruchting heeft plaatsgevonden, daalt het oestrogeen. Je gaat dan menstrueren en de cyclus begint opnieuw.

De hoeveelheid LH is gedurende de cyclus laag, behalve rondom de ovulatie. Dan stijgt het ineens sterk. Dit noem je ook wel de LH piek. De periode waarin deze LH piek verschijnt heet de luteale fase. Je bent op dit moment het meest vruchtbaar.

Veel vrouwen willen weten wanneer dit moment is, omdat ze zwanger willen worden. Een ovulatietest meet dan de hoeveelheid LH in de urine. Wanneer een LH test positief is, weet je dat er binnen één of twee dagen een ovulatie zal zijn.

De test werkt zoals een zwangerschapstest, vaak in de vorm van een stripje. Je doet de test door met het stripje wat urine op te nemen. Hier verschijnen vervolgens streepjes, waardoor je weet of er wel of niet een ovulatie aan zit te komen.

Omdat de spiegels van het LH hormoon tijdens de cyclus erg verschillen is het lastig conclusies te hangen aan een lage of hoge LH spiegel. Rondom de menstruatie is de concentratie van het hormoon laag en tijdens de ovulatie juist hoog. Wel zijn er verschillende redenen waarom de concentratie van het LH hormoon hoger of lager kan zijn dan tijdens een normale menstruatiecyclus.

Een belangrijke reden van een verhoogd LH is de overgang. Dit komt omdat tijdens de overgang de eierstokken niet meer functioneren en dus ook niet de signalen van het LH hormoon ontvangen, waardoor de spiegel hoogt blijft.

Tijdens een zwangerschap blijft de LH spiegel laag. Dat is logisch, want bij een zwangerschap is er geen nieuwe eisprong nodig. Ook na een zwangerschap kunnen de hormonen nog even ontregeld zijn.

Bij het gebruik van de anticonceptiepil is het gehalte van het LH hormoon laag. Ook dit is niet zo gek, omdat er tijdens het gebruik van de pil geen ovulatie is. De pil houdt juist een eisprong tegen, met als doel dat je niet zwanger wordt.

Wanneer de eierstokken niet goed werken, worden de ‘berichten’ van de hersenen in de vorm van het LH hormoon niet goed ontvangen. Het LH gehalte blijft dan verhoogd. Disfunctie van de eierstokken kan verschillende oorzaken hebben

• Niet goed ontwikkelde eierstokken
• Genetische afwijking, zoals het Turner syndroom
• Chemotherapie
• Auto-immuunziekten
• Een tumor in de eierstok
• PCOS

Wanneer de hypofyse niet goed werkt, kan het soms ook geen LH aanmaken. Hierdoor blijft het gehalte van dit hormoon verlaagd. De kans is groot dat er dan ook geen eisprong plaatsvindt.

Een te hoge danwel een te lage LH spiegel hebben vergelijkbare symptomen. Dit zijn symptomen die vaker voorkomen bij een disbalans in de hormonen, zo ook bij progesteron of oestrogeen. Dat deze symptomen overeenkomen is geen toeval, want hormonen werken met elkaar samen als een systeem en kunnen dus moeilijk van elkaar losgezien worden.

Symptomen van het LH hormoon uit balans: 

• Onregelmatige menstruatie
• Verminderde vruchtbaarheid (moeite met zwanger worden)
• Opvliegers
• Nachtelijk zweten

Zowel een LH tekort als teveel, dat niet een natuurlijke of medische oorzaak heeft, kan een disbalans in de hormonen betekenen. Je hormonen meer in balans krijgen kan door middel van verschillende leefstijlaanpassingen.

Tips voor hormonale balans: 

• Voeding  - Gezonde voeding is erg belangrijk bij het in balans houden van de hormonen. Eet gezond en gevarieerd en drink genoeg water. Houd ook je macronutriënten in de gaten, zoals eiwitten en gezonde vetten.
• Gezond gewicht - Ondergewicht en overgewicht kunnen beiden een disbalans in de hormonen veroorzaken. Probeer daarom een gezond gewicht aan te houden.
• Sport met mate - Te veel sporten kan zorgen voor hormonale problemen of zelfs het volledig uitgaan van de cyclus. Sporten is gezond, ook voor je hormonen, maar doe het met mate.
• Stress verminderen - Stress een stresshormonen brengen je hormonen uit balans. Probeer daarom stress te verminderen.
• Slaap genoeg - Neem je slaapgewoonten onder de loep en probeer bijvoorbeeld je slaaphygiëne te verbeteren.