Hyperfocus bij ADHD: Wat is het en wat zijn de voordelen?

Heb je ooit gemerkt dat je zo opgaat in één taak dat je alles om je heen vergeet? Dat is de hyperfocus. 

Dit klinkt misschien vreemd als je ADHD hebt, want ADHD staat juist bekend om het gebrek aan focus. Toch ervaren veel ADHD'ers periodes van extreme concentratie. (1)

Als je hyperfocus goed weet te gebruiken, kan het een krachtige vaardigheid zijn. Maar er zijn ook valkuilen waar je (zeker als ADHD´er) alert op moet zijn. 

In deze blog ontdek je alles over hyperfocus bij ADHD en leer je hoe je het kunt gebruiken als een superkracht!

Wat is hyperfocus bij ADHD?

 Hyperfocus bij ADHD betekent dat je je volledig verliest in één taak of activiteit. Je vergeet de tijd, je omgeving en zelfs andere verantwoordelijkheden. 

Dit lijkt tegenstrijdig, omdat ADHD vaak geassocieerd wordt met afleiding en een korte aandachtsspanne. Maar juist door de drang naar prikkels kunnen ADHD'ers zich soms compleet verliezen in iets wat hun interesse heeft.

Hoe werkt hyperfocus bij ADHD in de hersenen?

 Bij ADHD is er vaak een tekort aan dopamine, een stofje in de hersenen dat helpt bij motivatie en focus. Hyperfocus treedt op wanneer je hersenen iets vinden wat genoeg dopamine vrijmaakt, zoals een boeiend project of een hobby. Je brein raakt dan als het ware vast aan die ene taak, waardoor het moeilijk is om te stoppen.

De triggers van hyperfocus bij ADHD

 Hyperfocus kan worden getriggerd door activiteiten die veel prikkels geven of interessant genoeg zijn om je brein te boeien. Denk aan videogames, creatieve projecten, of iets dat je passie aanwakkert. 

Voor ADHD'ers is het vaak moeilijk om met saaie of routinematige taken om te gaan, maar zodra ze iets vinden dat hun interesse wekt, kunnen ze helemaal in opgaan. (2)

Hyperfocus bij kinderen met ADHD

Kinderen met ADHD kunnen net zo goed hyperfocus ervaren als volwassenen. Ze kunnen urenlang in een spel of hobby zitten zonder afgeleid te raken. Dit kan positief zijn voor hun ontwikkeling, zoals het stimuleren van hun creativiteit of probleemoplossend vermogen. Maar het kan ook uitdagingen met zich meebrengen, zoals het negeren van huiswerk of afspraken.

De voordelen van hyperfocus bij ADHD

 Hyperfocus kan een verborgen kracht zijn. Wanneer je volledig opgaat in een taak, kun je snel en efficiënt werken. Veel ADHD'ers kunnen in deze staat projecten afronden waar anderen weken over doen. Het helpt je om creatief en doelgericht te zijn, vooral bij dingen die je leuk vindt.

Dit zijn de voordelen van hyperfocus bij ADHD: 

1. Urenlang geconcentreerd werken zonder afleiding
2. Taken sneller en efficiënter afronden dan normaal
3. Creativiteit en probleemoplossend vermogen versterken
4. Productief zijn bij activiteiten die je echt leuk vindt

Wist je dit? Dit meest succesvolle wetenschappers op aarde die ooit geleefd hebben hadden ADHD. Zo stonden Albert Einstein en Steven Hawking bekend als personen die energiek waren, altijd te laat kwamen, moeilijk uit bed konden komen en op altijd zorgde voor problemen op school toen ze kleiner waren. Ook konden zij zich dagen lang opsluiten in een kamer om te werken aan hun theorieën (de hyperfocus)  en waren ze creatieve beelddenkers.

De valkuilen

 Het nadeel is dat je de rest van de wereld vergeet. Je kunt belangrijke afspraken missen, andere taken vergeten of doorwerken zonder pauze te nemen. 

Dit kan tot stress leiden, omdat je dingen verwaarloost die ook aandacht nodig hebben. Maar ook kan je gezondheid er onder leiden, denk aan te weinig eten en rust. 

Dit zijn de belangrijkste valkuilen van hyperfocus bij ADHD: 

1. Verlies van tijdsbesef en negeren van andere belangrijke taken
2. Vergeten van afspraken en verantwoordelijkheden
3. Te lang doorgaan zonder pauze (en daardoor lange tijd niet eten en drinken)
4. Vermoeidheid door te laat naar bed te gaan (omdat je persé wilt afmaken waar je mee bezig bent) of niet kunnen slapen omdat je hoofd nog op standje hyperfocus staat
5. Moeite met schakelen tussen verschillende taken

Tips om de hyperfocus goed te gebruiken

Wanneer je je bewust bent van deze valkuilen dan ben je al heel goed bezig. 

Bewustwording is namelijk de eerste stap naar positieve verandering. Daarnaast is het belangrijke om structuur aan te brengen om hyperfocus in goede banen te leiden. 

Met deze trucjes heb ik zelf geleerd hoe ik mijn hyperfocus op een gezonde manier kan gebruiken. Dit zijn de tips die voor mij werken: 

1. Richt je hyperfocus op zaken die je verder brengen

Vind een passie waar je écht wat aan hebt in je leven. Dit kan het leren van een nieuwe skill zijn of het bespelen van instrument. Ook kun je de hyperfocus gebruiken om je eigen bedrijf op te zetten of

2. Neem voldoende pauzes

Voor mensen met ADHD kan hyperfocus leiden tot het volledig verliezen van het tijdsbesef. Het instellen van timers helpt je om je tijd in de gaten te houden en herinnert je eraan om regelmatig pauzes te nemen. 

3. Maak een duidelijke takenlijst

ADHD'ers hebben vaak moeite met het organiseren van hun gedachten. Een duidelijke takenlijst biedt structuur en voorkomt dat je niet afdwaalt in irrelevante taken.

4. Beweeg tussendoor

Landurig stil zitten is niet gezond en komt daarnaast de werking van je brein niet ten goede. Door in de pauzes wat te bewegen, kun je weer fris beginnen aan nieuwe sessie met optimale productiviteit. 

Om te onthouden: De hyperfocus is één van de grootste krachten van mensen met ADHD. Laat je door niemand vertellen dat ADHD een ziekte is. Het is een superpower als je het op de juiste manier weet te gebruiken. 

Het ADHD Stappenplan

Wist je dat ook je voeding een grote rol speelt in het beheren van ADHD-kenmerken. 

Om hier meer over te leren raad ik je aan eens een kijkje te nemen in ons ADHD Stappenplan.  

Dit is een veilige methode voor jong en oud, waarin jij alles komt te weten over hoe je (de negatieve) ADHD-symptomen kunt verminderen met voeding en leefstijl.

Gebruikte Bronnen

1. Hupfeld, K. E., Abagis, T. R., & Shah, P. (2018). Living “in the zone”: hyperfocus in adult ADHD. ADHD Attention Deficit And Hyperactivity Disorders, 11(2), 191–208. https://doi.org/10.1007/s12402-018-0272-y 
2. Boot, N., Nevicka, B., & Baas, M. (2017). Creativity in ADHD: Goal-Directed Motivation and Domain Specificity. Journal Of Attention Disorders, 24(13), 1857–1866. https://doi.org/10.1177/1087054717727352