De een heeft er vaker last van dan de ander, maar iedereen heeft er wel eens een gehad: een nachtmerrie. Je schrikt wakker en kan een onprettig gevoel ervaren. Maar, wat zijn nachtmerries precies, hoe ontstaan ze en hoe kom je ervan af?
Wat is een een nachtmerrie
Een nachtmerrie is een enge droom in de nacht waarin iets vervelends gebeurt. Je wordt bijvoorbeeld in jouw droom achtervolgd, gevangengehouden, je verliest een dierbare, je verdrinkt of ervaart een nare gebeurtenis opnieuw.
Meestal schrik je wakker vlak voor het echt misgaat in je droom. Hierna herinner je nog goed waar de nachtmerrie over ging. Dat roept gevoelens op van angst, spanning, boosheid, maar soms ook schuld of verdriet.
Die gevoelens kunnen lang blijven hangen en er daardoor ook voor zorgen dat je moeilijk weer in slaap valt. In sommige gevallen zorgt het er zelfs voor dat mensen bang worden om te gaan slapen, zeker als het gaat om levensechte nachtmerries die mensen zich nog lang herinneren.
Nachtmerries komen op iedere leeftijd voor, ook baby’s kunnen ze ervaren. Er zijn verschillende oorzaken, zoals stress, medicijnen en alcohol. Hieronder lichten wij de belangrijkste redenen van nachtmerries toe.
Oorzaken van nachtmerries
Nachtmerries kunnen verschillende oorzaken hebben. In sommige gevallen heb je er zelf invloed op, maar vaak ook niet. Hieronder bespreken we de belangrijkste oorzaken van nachtmerries.
• Stress en chronische angst: Iedereen verwerkt stress op een andere manier, zo kan stress zich ook uiten in de vorm van enge dromen. Langdurige stress, angst of spanning kan ervoor zorgen dat je nachtmerries krijgt.
• Enge films of videogames: Een horrorfilm of enge videogame kan invloed hebben op de nachtrust. De enge en misschien gewelddadige beelden kunnen lang blijven hangen en veel emotie oproepen. Om die te verwerken, kun je nachtmerries ervaren.
• PTSS: Mensen met posttraumatische stressstoornis (PTSS) hebben iets vervelends meegemaakt en dat niet goed verwerkt. Dat trauma kan soms wel dagelijks terugkeren in de vorm van levensechte nachtmerries. Die nachtmerries en PTSS versterken elkaar, waardoor klachten toenemen.
• Medische redenen: Nachtmerries kunnen verschillende medische redenen hebben, waaronder psychische aandoeningen. Nachtmerries zijn een symptoom van PTSS, borderline, een persoonlijkheidsstoornis en een dissociatieve stoornis.
• Medicijngebruik: Sommige medicijnen hebben nachtmerries als bijwerkingen. Het gaat dan vooral om medicijnen die de stofjes in de hersenen beïnvloeden. Denk aan antidepressiva en bloeddrukverlagende medicijnen.
• Alcohol: Hoewel je soms sneller in slaap valt door alcohol, vermindert het wel de slaapkwaliteit. Je slaapritme wordt verstoord en je kunt levendiger dromen ervaren. Er is daarbij een grotere kans op nachtmerries en heftige dromen.
Hoe kun je nachtmerries voorkomen
Voorkomen is beter dan genezen. Daarom kun je nog voor je gaat slapen een aantal dingen doen om nachtmerries te voorkomen en de kwaliteit van je slaap te verbeteren.
1. Maak een slaapschema
Een van de manieren om nachtmerries te voorkomen, is het maken van een slaapschema. Je gaat op vaste tijden naar bed en je staat iedere dag om dezelfde tijd op. Zo went jouw lichaam vanzelf aan die tijden en bouw je een stabiel slaapritme op.
2. Beweeg voldoende door de week
Bewegen en sporten is belangrijk voor onze gezondheid. Het zorgt voor een fit en vitaal lichaam en een gezonde geest, maar ook voor een goede nachtrust. Je kunt er namelijk sneller en dieper door slapen, waardoor je meer uitgerust wakker wordt.
3. Stop met gebruik van elektronische apparaten voor slapen gaan
Het blauwe licht van elektronische apparaten, zoals een tv of mobiele telefoon, breekt het slaaphormoon melatonine af. Hierdoor voelen we ons minder moe en duurt het langer voor we in slaap vallen, daarbij zal het zorgen voor meer onderbrekingen tijdens je slaap.
4. Vermijd stimulerende middelen
Door stimulerende middelen voor het slapengaan te vermijden, voorkom je dat je moeilijk in slaap valt. Onder andere alcohol en drugs, maar ook koffie en nicotine zorgen ervoor dat je slechter slaapt.
5. Maak het jezelf comfortabel in bed
Belangrijk om lekker en goed te slapen, is comfort. Door een goed matras, fijn kussen en een koele temperatuur kun je sneller in slaap vallen en daarbij ook een stuk beter slapen. Je lichaam komt volledig tot rust waardoor de kans op nachtmerries verkleint.
In slaap komen na een nachtmerrie
Word je wel eens ’s nachts wakker en kun je daarna niet meer slapen? Ook daar hebben wij een aantal tips voor:
1. Ademhalingsoefening
Ademhalingsoefeningen zijn ontzettend nuttig. Het werkt ontspannend, zowel mentaal als fysiek. Een goede oefening is de 4-7-8-ademhaling. Je ademt 4 tellen in, houdt je adem 7 tellen vast en blaast in 8 tellen alle lucht uit je longen. Doe dit een paar keer en je zult merken dat je een stuk ontspanner bent!
2. Bespreek de droom
Een nachtmerrie bespreken, kan helpen weer in slaap te vallen. Je schrijft de nachtmerrie op en bespreekt die met jezelf. Zo kun je jouw gedachten en gevoelens erbij benoemen en loslaten, zodat je er minder aan hoeft te denken.
3. Herschrijven van de droom
Een andere methode is het herschrijven van de nachtmerrie. Je bedenkt een andere versie van de droom en zorgt voor een einde waar jij je prettig en rustig bij voelt. Hierdoor voel je minder angst en spanning, waardoor je sneller in slaap valt.
Vragen omtrent nachtmerries
Wat zijn nachtmerries en waarom hebben we ze?
Nachtmerries zijn intens nare dromen die angst, paniek of verdriet veroorzaken. Ze ontstaan wanneer de hersenen tijdens de REM-slaap (de fase waarin we dromen) informatie uit het onderbewustzijn verwerken. Nachtmerries kunnen veroorzaakt worden door stress, trauma, medicijnen of slaapstoornissen.
Is het normaal om nachtmerries te hebben?
Ja, het is normaal om af en toe nachtmerries te hebben. Ongeveer 50% van de volwassenen ervaart wel eens een nachtmerrie.
Wat zijn de meest voorkomende thema's in nachtmerries?
De meest voorkomende thema's in nachtmerries zijn vallen, achtervolging, verlamming, falen, verlies en de dood.
Zijn nachtmerries hetzelfde als slaapwandelen?
Nee, nachtmerries en slaapwandelen zijn verschillende slaapstoornissen. Nachtmerries komen voor tijdens de REM-slaap, terwijl slaapwandelen plaatsvindt tijdens de diepe slaap.
Kunnen nachtmerries worden veroorzaakt door medicijnen?
Ja, sommige medicijnen kunnen nachtmerries veroorzaken. Dit kan onder andere gebeuren bij medicijnen tegen depressie, angststoornissen of hoge bloeddruk.
Kunnen nachtmerries worden veroorzaakt door voeding?
Ja, sommige voedingsmiddelen kunnen nachtmerries veroorzaken. Dit geldt bijvoorbeeld voor cafeïne, alcohol en pittig eten.
Zijn nachtmerries een teken van een psychische stoornis?
Nachtmerries op zichzelf zijn geen teken van een psychische stoornis. Als nachtmerries echter regelmatig voorkomen en ernstige stress of angst veroorzaken, kan er sprake zijn van een onderliggende psychische aandoening.
Kan ik zelf iets doen om nachtmerries te voorkomen?
Ja, er zijn verschillende dingen die je kunt doen om nachtmerries te voorkomen, zoals het vermijden van stressvolle situaties voor het slapengaan, het verminderen van cafeïne en alcoholgebruik, en het creëren van een rustige slaapomgeving.
Wat kan ik doen als ik een nachtmerrie heb?
Probeer rustig te blijven en jezelf gerust te stellen. Haal diep adem en bedenk dat het maar een droom is. Probeer daarnaast te voorkomen dat je direct weer gaat slapen en praat eventueel met iemand over je nachtmerrie.
Is het mogelijk om tijdens een nachtmerrie wakker te worden?
Ja, het is mogelijk om tijdens een nachtmerrie wakker te worden. Dit kan echter wel gepaard gaan met angstgevoelens en paniek.
Kunnen nachtmerries lichamelijke klachten veroorzaken?
Ja, nachtmerries kunnen lichamelijke klachten veroorzaken, zoals hartkloppingen, zweten, en snelle ademhaling. Deze symptomen kunnen ervoor zorgen dat je slecht slaapt en moe wakker wordt.
Kunnen kinderen ook last hebben van nachtmerries?
Ja, kinderen kunnen ook last hebben van nachtmerries. Nachtmerries komen vooral veel voor bij kinderen tussen de 3 en 6 jaar oud.
Moet ik professionele hulp zoeken als ik vaak last heb van nachtmerries?
Als je vaak last hebt van nachtmerries en ze ernstige stress of angst veroorzaken, kan het raadzaam zijn om professionele hulp te zoeken. Een therapeut kan je helpen om de onderliggende oorzaak van de nachtmerries te achterhalen en je handvatten geven om ermee om te gaan.
Kunnen nachtmerries worden behandeld?
Ja, nachtmerries kunnen worden behandeld. Dit kan onder andere door middel van therapie, medicijnen of ontspanningstechnieken.
Welke soorten therapie kunnen helpen bij nachtmerries?
Verschillende soorten therapieën kunnen helpen bij nachtmerries, zoals cognitieve gedragstherapie, exposuretherapie en EMDR.
