Orthorexia nervosa, een eetstoornis die zich richt op obsessief gezond eten, is een groeiend probleem onder mensen die actief bezig zijn met hun gezondheid. In de zoektocht naar een gezonde levensstijl kunnen we soms onbedoeld het pad naar een eetstoornis bewandelen.
In dit artikel wordt uitgelegd hoe een gezonde levensstijl kan omslaan in een eetstoornis en wat je hieraan kunt doen.
Wat is Orthorexia Nervosa?
Orthorexia nervosa is een eetstoornis waarbij iemand een obsessie heeft met het eten van voedsel dat hij of zij als gezond beschouwt. Mensen die aan orthorexia lijden, stellen buitensporige eisen aan de kwaliteit van hun voeding en vermijden voedingsmiddelen die zij als ongezond beschouwen.
Het nastreven van een gezonde levensstijl wordt bij orthorexia gevaarlijk wanneer het leidt tot sociale isolatie, voedingstekorten en psychische stress.
Orthorexia nervosa is een relatief nieuw concept in de wereld van eetstoornissen. Hoewel het voor het eerst werd beschreven in de jaren 1990, heeft het de afgelopen jaren pas meer erkenning gekregen.
Hoe kan een gezonde levensstijl uitmonden in een eetstoornis?
Een gezonde levensstijl kan op verschillende manieren leiden tot het ontwikkelen van een eetstoornis. Zo is er vaak sprake van obessieve gezondheidsdoelen, met weinig ruimte voor flexibiliteit. Ook wordt met de opkomst van social media steeds meer de nadruk gelegd op de 'perfecte’ gezonde levensstijl.
1. Obsessieve gezondheidsdoelen
Mensen die actief bezig zijn met hun gezondheid, stellen vaak doelen om gewicht te verliezen, spieren op te bouwen of zich gewoon beter te voelen. Deze doelen zijn op zichzelf niet problematisch. Het is immers juist goed om zorg te dragen voor je eigen lichaam en geest.
Wanneer deze doelen echter obsessief worden nagestreefd zonder ruimte voor flexibiliteit, kan dit leiden tot orthorexia en andere eetstoornissen.
Uit recente onderzoeken blijkt dat het aantal mensen dat obsessieve gezondheidsdoelen nastreeft, stijgt. Dit betekent dat het risico op het ontwikkelen van eetstoornissen ook groter wordt voor veel mensen.
2. Sociale druk en media-invloeden
De opkomst van sociale media heeft de druk om een 'perfecte' gezonde levensstijl te bereiken versterkt. Constante blootstelling aan gephotoshopte afbeeldingen van fitnessexperts en influencers kan leiden tot een vertekend zelfbeeld en onrealistische verwachtingen.
Dit draagt bij aan de ontwikkeling van eetstoornissen bij mensen die wanhopig proberen te voldoen aan deze idealen, zo laat ook de NTR-serie "Niet Gezond Meer" zien.
Symptomen van orthorexia nervosa
Je kunt orthorexia nervosa aan de volgende symptomen herkennen:
- Obsessie: Je hebt een obsessieve focus op het eten van "gezond" voedsel
- Beperken: Je beperkt steeds meer typen voedsel en sluit hele voedselgroepen uit.
- Angst: Je hebt een intense angst rondom bepaald voedsel en de kwaliteit van etenswaren.
- Vermijden: Je bent voortdurend bezig met het vermijden van voedsel dat als "ongezond" wordt beschouwd.
- Lichamelijke klachten: Je vertoont lichamelijke symptomen zoals gewichtsverlies, vermoeidheid, spijsverteringsproblemen en verstoringen in de menstruatiecyclus (alleen voor vrouwen).
- Isolatie: Je raakt in een sociaal isolement omdat je moeite hebt deel te nemen aan sociale activiteiten waar voedsel een rol speelt.
- Vermijden: Je bent voortdurend bezig met het vermijden van voedsel dat als "ongezond" wordt beschouwd.
- Schuldgevoelens: Je ervaart ernstige schuldgevoelens wanneer je jezelf toestaat om van een strikt dieet af te wijken.
Het is belangrijk om te begrijpen dat het een kleine stap is van het nastreven van een gezonde levensstijl naar het ontwikkelen van een eetstoornis zoals orthorexia.
Een gezonde levensstijl omvat het eten van voedzaam voedsel, regelmatige lichaamsbeweging en het zorg dragen voorje mentale welzijn. Vermijd te strikte dieetregels en gun jezelf voldoende flexibiliteit.
De term "orthorexia" is afgeleid van de Griekse woorden "ortho," wat "juist" of "correct" betekent, en "orexis," wat "verlangen" betekent. Het verwijst naar het dwangmatige verlangen om juist en gezond voedsel te eten.
Zoek op tijd naar hulp
Wanneer je jezelf in bovenstaande symptomen herkent, of iemand in je naaste omgeving kent die past bij deze kenmerken, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Eetstoornissen zijn namelijk vaak progressieve aandoeningen.
Dit betekent dat ze uit zichzelf alleen maar erger worden. Orthorexia nervosa kan ernstige lichamelijke en geestelijke gevolgen hebben, en gaat vaak hand in hand met andere psychische aandoeningen, zoals angst en depressie.
Een gespecialiseerde eetstoorniskliniek is de aanbevolen optie voor de behandeling van orthorexia nervosa en andere eetstoornissen.
Hier vind je de benodigde kennis en expertise om je te helpen bij het afleren van afwijkend eetgedrag en aanleren van nieuwe eetgewoonten.
In een gespecialiseerde eetstoorniskliniek is meestal een multidisciplinair team werkzaam dat zowel de eetstoornis zelf als onderliggende problemen kan behandelen. Dit verkleint de kans opeen mogelijke terugval en bespoedigt het proces van herstel.
Verlies jezelf niet in perfectie
Een gezonde levensstijl nastreven is prijzenswaardig, maar het is van vitaal belang om de grens tussen gezondheid en obsessie te herkennen. Orthorexia nervosa is een waarschuwing dat te veel nadruk op gezond eten kan leiden tot een eetstoornis.
Streef niet alleen naar een gezonde levensstijl, maar naar een evenwichtige benadering van gezond leven. Positieve gezondheid, zoals een initiatief van de Universiteit van Maastricht het noemt.
Het is oké om af en toe te genieten van een traktatie en jezelf niet te verliezen in de zoektocht naar perfectie.
