Slaapwandelen is een veel voorkomende slaapstoornis. Veel mensen onder ons hebben er last van in kleine of grote mate. Slaapwandelen komt, logischerwijs, vooral in de nacht voor en is een soort parasomnia (ongewoon gedrag of ongewone bewegingen in de slaap. Wil je weten wat slaapwandelen is, wat de symptomen zijn en wat je kunt doen? Lees dan snel verder!
Wat is slaapwandelen
Slaapwandelen is een slaapstoornis waarbij mensen fysieke activiteit vertonen terwijl ze in werkelijkheid slapen. Slaapwandelen kan zich uiten wanneer men al slapend door het huis loopt. In sommige extreme gevallen kunnen personen die slaapwandelen zichzelf aankleden, eten, meubilair verplaatsen, enzovoort.
Slaapwandelen komt vooral bij kinderen voor, maar kan ook in de volwassen leeftijd nog voorkomen. Hoewel slaapwandelen onschuldig is, kunnen jij en derden er wel hinder van ondervinden. Er bestaat natuurlijk een kans dat je jezelf bezeert, dat je dingen kapot maakt of dat je valt.
Hoewel vroeger werd gedacht dat het gevaarlijk is om slaapwandelende personen wakker te maken, blijkt uit recent onderzoek dat dit niet het geval is. Slaapwandelen komt niet voort uit psychische aandoeningen, al kan dit wel een trigger vormen. De oorzaken van slaapwandelen worden vaak toegeschreven aan oververmoeidheid, stress en angst.
Symptomen van slaapwandelen
Slaapwandelen is onschuldig en het is soms lastig om oorzaken aan te wijzen. Hoewel mensen bij slaapwandelen vaak denken aan wandelende personen tijdens de slaapfase, kunnen de symptomen heel divers zijn. Het gedrag dat onder tevens slaapwandelen wordt geschaard staat hieronder beschreven:
- Rechtop in bed zitten en bewegingen herhalen
- Opstaan en door het huis lopen
- Praten of mompelen tijdens de slaap
- Niet reageren bij aanspreken
- Onhandige bewegingen maken
- Urineren op ongepaste plaatsen
- Routinematig of repetitief gedrag uitvoeren, zoals het openen en sluiten van deuren
Oorzaken van slaapwandelen
De oorzaken van slaapwandelen zijn niet altijd te achterhalen en kunnen onbekend blijven. Echter is het wel bekend dat slaapwandelen veelal genetisch bepaald en het getriggerd kan worden door stress en oververmoeidheid, maar ook door ziekte of medicijngebruik. Onderstaand hebben we een lijstje gemaakt met wat de oorzaken van slaapwandelen kunnen zijn:
- Stress; door de aanmaak van cortisol kan het slaapritme verstoord zijn. Hierdoor gaat de wisseling tussen waak- en slaapfase niet helemaal correct, dit kan slaapwandelen veroorzaken
- Niet voldoende slaap; door oververmoeidheid kan onbewust stress optreden. Ook hier gaat de wisseling tussen de waak- en slaapfase niet correct
- Koorts; bij ziekte komt slaapwandelen vaker voor. Dit heeft te maken met ijlen bij hoge koorts of een slechte nachtrust. Door de slechte nachtrust kan men oververmoeid raken, wat een trigger kan zijn voor het slaapwandelen
- Ademhalingsproblemen zoals slaapapneu; bij problemen met ademhalen ontstaat soms mentale stress. Dit kan de waak- slaapfase verstoren
- Medicijngebruik; sommige medicijnen triggeren slaapwandelen. Hoewel deze oorzaak niet helemaal duidelijk in beeld is gebracht, kan er wel een verband worden getrokken tussen een bepaald medicijngebruik en slaapwandelen
- RLS; het restless leg syndroom verstoort het slaapritme. Hierdoor wordt de slaapfase verstoord en kan slaapwandelen in de hand worden gewerkt
Tips tegen slaapwandelen
Ondanks dat de oorzaken van slaapwandelen niet altijd in kaart gebracht kunnen worden, zijn er een aantal triggerpoints aan te wijzen. Te denken valt dan aan stress, migraine of medicijngebruik.
Hoewel slaapwandelen genetisch bepaald kan zijn, zijn er veel oorzaken in externe factoren te vinden. Dit betekent dat er ook tips zijn die de symptomen van slaapwandelen kunnen verminderen. Voorbeelden van tips tegen slaapwandelen zijn:
- Minimaliseren van stress, angst of conflicten; met een ontspannen waak- en slaapritme wordt de kans op slaapwandelen kleiner. Er wordt bij een ontspannen nachtrust minder cortisol aangemaakt
- Iets doen dat ontspant voordat je gaat slapen; ook hier speelt stress een rol. Wanneer je ontspannen naar bed gaat zal het waak- slaapritme minder snel worden verstoord
- Voorkom ernstige uitputting; wanneer je heel weinig slaap krijgt kan je uitgeput raken. Dit kan een trigger zijn van slaapwandelen. Zorg dat je voldoende slaap en voorkom dat je uitgeput raakt; neem bijvoorbeeld een korte siësta
- Overweeg een slaapschema; ga op regelmatige tijden naar bed en sta op regelmatige tijden op
- Vermijd het drinken van cafeïne en alcohol; deze stoffen stimuleren het zenuwstelsel wat rusteloze benen kan veroorzaken maar ook onrust in het lijf kan voeden. Hierdoor wordt slaapwandelen getriggerd
Vragen omtrent slaapwandelen
Wat is slaapwandelen en waarom gebeurt het?
Slaapwandelen is een slaapstoornis waarbij mensen tijdens de slaap uit bed komen en rondlopen terwijl ze nog slapen. Het gebeurt meestal tijdens diepe slaap en kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder genetica, stress, slaaptekort en medicatiegebruik.
Hoe vaak komt slaapwandelen voor?
Slaapwandelen komt relatief vaak voor, vooral bij kinderen. Ongeveer 15% van de kinderen tussen 4 en 12 jaar slaapwandelt soms. Bij volwassenen komt slaapwandelen minder vaak voor, ongeveer bij 1-4%.
Wat zijn de symptomen van slaapwandelen?
De belangrijkste symptomen van slaapwandelen zijn het uit bed komen en rondlopen terwijl de persoon nog slaapt. Andere symptomen zijn: moeilijk wakker te maken zijn, verwardheid en desoriëntatie.
Is slaapwandelen gevaarlijk?
Slaapwandelen kan potentieel gevaarlijk zijn, vooral als de persoon tijdens het slaapwandelen valt of tegen objecten aan botst. Er zijn echter veel gevallen waarin slaapwandelen geen problemen veroorzaakt.
Hoe wordt slaapwandelen behandeld?
In de meeste gevallen is behandeling van slaapwandelen niet nodig, maar in sommige gevallen kan het helpen om de onderliggende oorzaken te behandelen, zoals slaapapneu of angststoornissen. In sommige gevallen kan medicatie ook helpen.
Wat kan ik doen om slaapwandelen te voorkomen?
Er zijn verschillende stappen die je kunt nemen om slaapwandelen te voorkomen, zoals het regelmatig onderhouden van een slaaproutine, het vermijden van alcohol en drugs voor het slapengaan en het verminderen van stress in het dagelijks leven.
Kan slaapwandelen erfelijk zijn?
Ja, slaapwandelen kan erfelijk zijn en wordt vaak gezien in families.
Kunnen kinderen slaapwandelen?
Ja, slaapwandelen komt vaak voor bij kinderen en kan beginnen vanaf de leeftijd van 4 jaar.
Wat is het verschil tussen slaapwandelen en nachtmerries?
Slaapwandelen en nachtmerries zijn beide slaapstoornissen, maar zijn verschillend van aard. Bij slaapwandelen loopt de persoon rond terwijl ze nog slapen, terwijl bij nachtmerries de persoon wakker is maar een angstaanjagende droom heeft.
Hoe lang duurt slaapwandelen?
Slaapwandelen duurt meestal maar een paar minuten, maar in sommige gevallen kan het langer duren.
Wat is het verband tussen slaapwandelen en slaapapneu?
Slaapapneu kan een van de oorzaken zijn van slaapwandelen. Mensen met slaapapneu hebben de neiging om tijdens de slaap meerdere keren wakker te worden en dit kan leiden tot slaapwandelen.
Is slaapwandelen hetzelfde als praten in je slaap?
Nee, slaapwandelen en praten in je slaap zijn twee verschillende slaapstoornissen. Bij praten in je slaap praat je terwijl je slaapt, terwijl bij slaapwandelen je rondloopt terwijl je slaapt.
Kan medicatie slaapwandelen veroorzaken?
Ja, sommige medicijnen kunnen slaapwandelen veroorzaken, waaronder slaapmiddelen en medicijnen voor de behandeling van angststoornissen.
Wat moet ik doen als mijn kind slaapwandelt?
Als je kind slaapwandelt, moet je ervoor zorgen dat het veilig is en niet tegen objecten aan botst of van de trap valt. Het is ook belangrijk om je kind zachtjes terug naar bed te leiden en niet wakker te maken.
Kan slaapwandelen worden veroorzaakt door alcoholgebruik?
Ja, alcoholgebruik kan slaapwandelen veroorzaken omdat het de slaap kan verstoren.
Is slaapwandelen een teken van een geestelijke aandoening?
Slaapwandelen is meestal geen teken van een geestelijke aandoening, maar het kan soms worden veroorzaakt door stress of angst.
Kan slaapwandelen gevaarlijk zijn voor anderen?
Slaapwandelen is meestal niet gevaarlijk voor anderen, tenzij de persoon die slaapwandelt per ongeluk iemand pijn doet of iets beschadigt.
Wat is de rol van slaapomgeving bij slaapwandelen?
Een comfortabele en rustige slaapomgeving kan helpen om slaapwandelen te voorkomen. Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat er geen obstakels zijn waar de slaapwandelaar over kan struikelen.
Is slaapwandelen besmettelijk?
Nee, slaapwandelen is niet besmettelijk en kan niet worden overgedragen van de ene persoon op de andere.
Kan slaapwandelen worden genezen?
Hoewel er geen genezing voor slaapwandelen is, zijn er stappen die kunnen worden genomen om het te beheersen en te voorkomen, zoals het aanpassen van de slaapomgeving en het verminderen van stress in het dagelijks leven. In sommige gevallen kan medicatie ook helpen.
