We houden bijna allemaal wel van zoetigheid, maar veel mensen vragen zich ook af wat al die suiker met je lichaam doet. In sommige gevallen weet je wel dat je suiker binnenkrijgt, maar helaas zitten er in voeding ook heel veel verborgen suikers. Denk bijvoorbeeld aan pindakaas, tomatensaus of muesli.
Dat is ook de reden dat je waarschijnlijk nog meer suiker binnenkrijgt dan je zelf denkt. Gemiddeld eten Nederlanders, niet schrikken, 57 gram toegevoegde suiker per dag! Dat komt neer op 20 kilo per jaar. Een te groot deel van onze dagelijkse calorieën komt dus uit suikers.
En dat kan gevaren voor de gezondheid opleveren. De consumptie van suiker wordt gelinkt aan verschillende chronische ziektes, zoals diabetes type 2, hoge bloeddruk, hart en vaatziekten en het draagt bij aan het ontwikkelen van overgewicht. In deze blog lees je alles over wat suiker doet met je lichaam en wat de gevaren zijn.
Verschil natuurlijke suiker en geraffineerde suiker
Wanneer we het over suiker hebben, is het ook belangrijk duidelijk te krijgen of er verschil is tussen natuurlijke suikers en geraffineerde suikers. In principe maakt je lichaam geen onderscheid tussen deze twee soorten suiker. Zowel natuurlijke als toegevoegde, geraffineerde suiker bestaat uit een mengsel van glucose en fructose.
Dus of de suiker nu uit een appel of peer komt, of dat het gaat om toegevoegde suiker in een ijsje, dit zijn in principe dezelfde stoffen en je lichaam verwerkt ze ook op dezelfde manier. Natuurlijke suiker is dan ook niet gezonder dan toegevoegde suiker.
Wel zit er verschil in de manier waarop je deze suikers binnenkrijgt. Geraffineerde suiker wordt aan producten als koekjes, drop, frisdrank en dergelijke toegevoegd. Deze bevatten nauwelijks voedingsstoffen en geen vezels. Hierdoor worden de suikers razendsnel opgenomen!
Hierdoor kan je bloedsuikerspiegel sterk gaan schommelen, waardoor je ook snel weer trek krijgt in meer zoetigheid. Een van de gevaren van suiker is dan ook dat het verslavend werkt.
Wanneer je producten eet die van nature suiker bevatten, zoals fruit, krijg je de suikers samen met vezels binnen. Juist die vezels zorgen ervoor dat de suikers veel langzamer worden opgenomen. Je bloedsuikerspiegel zal in dat geval niet sterk gaan schommelen.
Daarnaast zorgen de vezels ervoor dat je goed verzadigd bent na het eten.Je zult je dus niet zo snel overeten. En fruit is natuurlijk ook heel gezond.
Je kunt wel iets lekker zoets eten, maar krijgt tegelijkertijd ook vitamines, mineralen en antioxidanten binnen, stoffen die goed zijn voor je gezondheid.
Signalen dat je teveel suiker binnenkrijgt
Houd jij ook van zoet, maar maak je je zorgen over de gevaren van suiker? Misschien krijg ook jij wel teveel suiker binnen. Er zijn enkele signalen die erop wijzen dat dat het geval kan zijn:
- Je verlangt continu naar suiker
- Na het eten van zoetigheid heb je spijt
- Je hebt vaak last van je darmen
- Vaak moe zonder duidelijke reden
- Last van eetbuien
- Veel dorst
- Vaak hoofdpijn
- Na het eten heb je last van een energiedip
- Stemmingswisselingen
- Gewichtstoename
- Hoge bloeddruk
Suiker heeft veel impact op je gezondheid en dat wordt al duidelijk door deze symptomen. Wil je precies weten wat de gevaren van toegevoegde suikers voor je lichaam zijn, lees dan hieronder verder.
Dit doet geraffineerde suiker met je lichaam
1. Verstoren darmflora
Het eten van veel suikers kan een disbalans in de darmflora veroorzaken. De darmflora bestaat uit miljarden micro-organismen die in de darmen leven. In 2022 werd onderzoek op muizen gedaan om na te gaan wat het effect was van een dieet dat veel suiker en vetten bevatte [1].
Na enkele weken was het microbioom van de muizen dramatisch veranderd. Er was een duidelijke daling zichtbaar van een specifieke bacterie (SFB), terwijl andere bacteriën sterk toenamen. De bacterie SFB is echter erg belangrijk voor de gezondheid, omdat deze een rol speelt in het in stand houden van het immuunsysteem.
Verder is de bacterie ook belangrijk om ontstekingen in het spijsverteringskanaal tegen te gaan. De onderzoekers geven aan dat suiker hier echt de oorzaak van was. Bij de muizen die een dieet kregen zonder suiker maar met vetten, was geen daling te zien van de SFB bacterie.
2. Vergroot de kans op insuline resistentie
Als je je afvraagt wat suiker met je lichaam doet, is een van de gevolgen van teveel suiker eten de kans op insuline resistentie. Wanneer je eet, maakt je lichaam insuline aan. Dit hormoon zorgt ervoor dat suiker uit het bloed opgenomen wordt in je lichaamscellen.
Eet je echter veel suiker, dan kan dat tot gevolg hebben dat je lichaam minder gevoelig wordt voor insuline. Er ontstaat dan insuline resistentie. Insuline heeft als taak om ervoor te zorgen dat je bloedsuikerspiegel niet te hoog wordt. Door insuline resistentie kan insuline niet goed meer werken en kan het bloedsuikergehalte te hoog worden. Dat is ongezond.
Uiteindelijk kan insuline resistentie leiden tot diabetes type 2. Je kunt dit proces gelukkig zelf afremmen en voorkomen dat je diabetes krijgt. Door gezonde keuzes te maken, minder suiker te eten en meer te bewegen, worden de cellen na verloop van tijd weer gevoeliger voor insuline. Zo kun je het ontwikkelen van diabetes type 2 voorkomen.
3. Uitputting van nutriënten
Door een hoge suiker inname kun je tekorten krijgen aan bepaalde vitamines en mineralen.
Uit onderzoek komt naar voren dat een hoge inname van fructose kan leiden tot een hogere activiteit van een bepaald enzym. Dat is verantwoordelijk voor de afbraak van vitamine D. Tegelijkertijd zorgt het ervoor dat een ander enzym minder actief kan zijn en dat juist betrokken is bij de aanmaak van vitamine D.
Hierdoor kan fructose de afbraak van vitamine D stimuleren, terwijl het de aanmaak ervan verstoort. Het resultaat is dat er mogelijk een tekort aan vitamine D ontstaat.
Wist je dat? Vitamine D is nodig voor het goed functioneren van het immuunsysteem. Een gebrek aan deze vitamine kan leiden tot een verminderde weerstand en een hogere vatbaarheid voor infecties
Magnesium
Ook tussen suiker en magnesium is een verband. Hoge concentraties van suiker en insuline in het bloed, worden in verband gebracht met een lagere opname van magnesium. Daarbij komt ook nog dat de nieren meer magnesium zullen uitscheiden.
Magnesium heeft echter de belangrijke taak om de bloedsuikerspiegel te stabiliseren. Er ontstaat op die manier een vicieuze cirkel, waarbij de regulering van de bloedsuikerspiegel verstoord raakt, maar waar er tegelijkertijd teveel magnesium wordt uitgescheiden [2].
Vitamine C
Een van de andere gevaren van suiker is een tekort aan vitamine C. Glucose en vitamine C gebruiken dezelfde transportstoffen om de cellen binnen te komen. Wanneer je teveel suiker binnenkrijgt, kan dit de opname van vitamine C in je lichaam beperken.
4. Slaapproblemen
Als je wilt weten wat suiker nog meer met je lichaam doet, dan kun je ook kijken naar het effect dat het heeft op je slaap. Er zijn verschillende redenen waarom suiker ervoor kan zorgen dat je last van slaapproblemen krijgt.
Als eerste blijkt dat mensen die veel suiker eten, minder diep slapen. Dat komt doordat suiker nu eenmaal een stimulerende stof is, die veel energie geeft. Dat maakt in slaap vallen en doorslapen moeilijker.
Daarnaast veroorzaakt suiker chronische laaggradige ontstekingen in het lichaam. Deze ontstekingen kunnen je slaap verstoren.
5. Versuikering rode bloedcellen
Een van de gevolgen van een hoge suikerconsumptie, is het versuikeren van rode bloedcellen. Rode bloedcellen hebben als taak zuurstof via het bloed te vervoeren. Maar ook glucose hecht zich aan deze rode bloedcellen. Hoe meer glucose je in je bloed hebt, hoe meer de hemoglobine zal versuikeren.
Versuikerde hemoglobine worden AGE's genoemd (advanced glycation end products). Deze verbindingen kunnen uiteindelijk je bloedvaten beschadigen en leiden tot gevaarlijke complicaties. Beschadigde bloedvaten kunnen de doorbloeding belemmeren, waar je organen en zenuwen op hun beurt door beschadigd kunnen raken. Daarover kun je hieronder meer lezen.
6. Schade aan bloedvaten
Een hoge inname van suiker leidt dus tot de vorming van AGE's. Ze ontstaan doordat eiwitten of vetten worden gecombineerd met suiker in de bloedbaan. Dit wordt glycatie genoemd. Je lichaam kan normaal gesproken deze AGE's opruimen. Maar als je teveel suiker binnenkrijgt, vormen ze zich sneller dan je lichaam ze kan kwijtraken.
De stapeling van AGE's kan overal in je lichaam problemen veroorzaken. Hoge niveau's van AGE's worden in verband gebracht met een groot aantal (ernstige) chronische ziektes, zoals artrose, nierfalen, hartaanval, hoge bloeddruk, hersenbloedingen en diabetes [3].
Mensen met diabetes type 2 lopen een hoog risico op het ontwikkelen van PAD, perifere arteriële aandoening. Hoge niveaus van AGE's kunnen de ziekte versnellen en dit kan uiteindelijk leiden tot een verhoogd risico op amputatie van ledematen en zelfs overlijden.
Wist je dat? Je lichaam kan AGE's gelukkig opruimen. Gezonde voeding levert de grondstoffen hiervoor, zoals antioxidanten en enzymen.
7. Overbelasting beloningssysteem
Wanneer je erg veel suikers eet, heeft dit een groot effect op de dopaminereceptoren. Eet je drop, chocola of andere producten die veel suiker bevatten, dan wordt er in de hersenen dopamine aangemaakt. Hierdoor voel je je tevreden en blij.
Maar eet je continu suiker, dan heb je steeds meer nodig om datzelfde gelukkige gevoel weer te krijgen. Je raakt op den duur ongevoelig voor dopamine [4]. Suiker kan er dus voor zorgen dat je beloningssysteem overbelast raakt.
8. Overgewicht
Het is niet moeilijk te begrijpen dat een van de gevaren van suiker is, dat het gemakkelijk leidt tot overgewicht. We vinden suiker erg lekker en doordat het gevoelens van tevredenheid opwekt, eten we al snel teveel. Wie kan het bij één koekje, stukje chocola of dropje houden?
Na het eten van suiker krijg je ook nog eens heel snel alweer trek (vanwege de dip in je bloedsuikerspiegel). Op deze manier veroorzaakt het eten van suiker een vicieuze cirkel van honger krijgen en weer teveel eten. Het kan zelfs leiden tot oncontroleerbare eetbuien, waarbij je haast niet kunt stoppen met eten.
Suiker is niet de enige reden dat veel mensen last hebben van overgewicht of obesitas, maar het speelt zeker een belangrijke rol in de epidemie van overgewicht.
9. Hoger risico op kanker
Als je je afvraagt wat suiker met je lichaam doet, dan komt misschien ook de vraag in je op of suiker kanker kan veroorzaken. Er is geen bewijs voor dat een hoge consumptie van suiker direct kanker zal veroorzaken of de groei van kankercellen zal versnellen. Maar er is wel een indirect verband tussen suiker en kanker.
Wanneer je teveel suiker eet (vooral toegevoegde suikers in bewerkte producten), loop je een hoog risico op overgewicht en obesitas. En er is al veel onderzoek waaruit blijkt dat obesitas een belangrijke risicofactor is voor het ontwikkelen van verschillende soorten kanker.
Het is zelfs zo dat obesitas de belangrijkste oorzaak van kanker is, na roken, die je zelf kunt vermijden.
10. Mentale problemen
Behalve bovenstaande problemen kan suiker ook schade aanrichten in de hersenen. Een hoge consumptie van suiker zorgt voor de aanmaak van ontstekingsstoffen. Uit onderzoek bij dieren blijkt dat een suikerrijk dieet al na 1 maand zorgde voor hersenontsteking (neuro-inflammatie).
Daarnaast kan suiker je emotionele welzijn verstoren. De pieken en dalen van de bloedsuikerspiegel zorgen voor een verstoring van de regulatie van dopamine. Hierdoor kun je last krijgen van angsten of zelfs een depressie.
Uit onderzoek lijkt eveneens naar voren te komen dat een hoge suikerinname ook het risico op aandoeningen als ADHD kan verhogen. Een gezond dieet, met veel groente en fruit, lijkt juist een beschermend effect op de hersenen te hebben [5].
Suiker en candida overgroei
Suiker op zichzelf is dus al een gevaar voor het lichaam. Maar combineer je deze zoetstof met de schimmel Candida, dan versterken deze twee elkaar nog. Candida is een schimmel die van nature op en in het menselijk lichaam voorkomt. Als je gezond bent veroorzaakt deze normaal gesproken geen klachten.
Er kan echter overgroei van de schimmel ontstaan. Candida gebruikt de suiker die we eten als bron van energie. De schimmel gaat woekeren en vraagt steeds meer energie, in de vorm van suiker. Je krijgt daardoor nog meer drang om suiker te eten, waardoor de Candida weer verder kan groeien.
Klachten die een chronische Candida infectie kan veroorzaken zijn o.a. vermoeidheid, darmklachten, hoofdpijn en depressiviteit. Het advies bij een candida infectie van de darmen is om suiker uit je dieet te schrappen en veel gezonde groenten te eten. Veel alternatieve behandelaars raden aan een Candida-dieet te volgen.
Tips om suiker te vermijden
Suiker is een bron van energie voor ons lichaam, maar bijna allemaal eten we er veel te veel van. Zie jij nu ook de gevaren van suiker en wil je graag minderen? Gebruik dan onderstaande tips, die je kunnen helpen om suiker te vermijden.
1. Wees je bewust van wanneer je suiker cravings krijgt
Er is meestal een reden dat je een verlangen naar suiker voelt opkomen. Gebeurt dat, stop dan direct en vraag jezelf af: wil ik dit nu echt eten? Wat zal dat met mijn lichaam doen? Waarschijnlijk blijkt dat je nu geen suiker wilt. Misschien verveel je je of voel je je verdrietig (emotie-eten). Dan kun je kiezen voor een activiteit die je helpt je beter te voelen.
Het kan ook zijn dat je lichaam wel energie nodig heeft. Kies dan een gezonde bron van energie, zoals een volkoren cracker met kaas of een handje nootjes.
2. Leid jezelf af
Veel mensen krijgen een drang om te snoepen als ze 's avonds na het eten op de bank zitten. Televisie kijken is typisch zo'n activiteit waarbij je geen weerstand kunt bieden aan deze drang. Probeer jezelf af te leiden. Ga even wandelen (heel gezond om nog even te bewegen) of houd jezelf bezig met een hobby.
Dit hoeft niet eens lang te zijn. Maar als je je verlangen kunt uitstellen en jezelf hebt afgeleid, verdwijnt de trek vaak snel en heb je het eten van suiker kunnen voorkomen.
3. Zorg voor gezonde snacks
Je maakt het jezelf veel gemakkelijker om te stoppen met suiker, als je zorgt voor gezonde snacks in huis of op je werk. Neem bijvoorbeeld wat fruit mee. De zoete smaak van fruit bevredigt wel je verlangen naar zoet, maar levert je ook vezels en andere gezonde voedingsstoffen.
Fruit vult beter dan snoep en bevat ook nog eens veel minder suikers. Andere gezonde alternatieven zijn yoghurt, een stukje vlees of kaas, noten of zaden of een cracker met ongezoete pindakaas.
Geraffineerde suiker in een gezonde leefstijl
Na het lezen van al deze informatie, vraag je je misschien af of je suiker dan volledig moet gaan vermijden? Dat zou natuurlijk best lastig zijn en je zou het vast ook wel missen. Maar gelukkig kun je best zo af en toe genieten van een overheerlijk gebakje of die lekkere chocola.
Maar probeer wel in gedachten te houden wat de gevaren van suiker zijn. Zorg dat je je consumptie in de hand houdt. Dan kun je best eens een stukje taart nemen op een verjaardag.
Een ander goed advies is om te proberen om op zo'n dag wel voldoende groente en fruit te eten, om te zorgen dat je het eten van suikerrijke producten zoveel mogelijk kunt beperken.
Wil je graag iets zoets eten, doe dat dan vooral na een maaltijd. Op die manier kun je de schadelijke effecten op je lichaam zoveel mogelijk beperken. En het zal tevens helpen om te voorkomen dat je er teveel van eet, omdat je al een hele maaltijd op hebt.
Het is eveneens verstandig om het eten van suiker voortaan te beperken. Gun jezelf bijvoorbeeld maximaal 1 snoepmoment per week. Met deze handvatten kun je toch, met mate, genieten van de zoetigheid van suiker.
