Oxytocine is een van die stofjes waar je regelmatig wat over leest. Het maakt je blij en tevreden en als je knuffelt neemt de productie toe. Maar er is veel meer dat je zou moeten weten over dit zogenaamde “knuffelhormoon”. Het is waar dat het bijdraagt aan je geluksgevoel.
Het heeft te maken met je verbonden voelen met anderen, met lichamelijk contact en zinvolle interacties. Er kunnen ook tekorten ontstaan, maar die kunnen wel weer aangevuld worden.
Wil je alles weten over oxytocine, lees dan in dit artikel wat het precies is, wat het doet in je lichaam en geest en hoe je eventuele tekorten kunt aanvullen.
Wat is Oxytocine
Oxytocine is een neuropeptide, dat door de hersenen (de hypothalamus) wordt aangemaakt [1]. Het staat bekend als het knuffelhormoon, omdat het vrijkomt als we knuffelen of iemand aanraken.
Het fungeert als hormoon en als neurotransmitter, waardoor het zorgt voor de communicatie tussen cellen. Het komt alleen voor bij zoogdieren.
Al bij zwangerschap en geboorte heeft het een functie. Het bevordert samentrekking van de baarmoeder tijdens de bevalling, brengt de borstvoeding op gang en stimuleert het vormen van een band tussen moeder en kind.
Niet voor niets heet deze stof oxytocine: het komt van het Griekse woord oxys (snel) en tokos (geboorte). Een snelle geboorte dus, mede door oxytocine.
Wist je dat? Ook voor baby’s is oxytocine een belangrijke stof. Het helpt bij het leggen van de link tussen sociale contacten met anderen en gevoelens van plezier.
Oxytocine is het hormoon dat ons helpt ons verbonden te voelen met anderen. Je lichaam maakt het vooral in grote hoeveelheden aan als je verliefd bent, tijdens die eerste zes maanden dat je sterke gevoelens ontwikkelt voor een ander.
Oxytocine versterkt vooral die positieve eigenschappen als vertrouwen, openheid en vrijgevigheid. Het stimuleert dat je je meer open en extravert voelt.
Wat doet Oxytocine
Je hebt oxytocine nodig om je sociaal en verbonden met anderen te voelen. Het vergroot het plezier dat je hebt van sociale activiteiten, doordat de productie van de neurotransmitter anandamide gestimuleerd wordt. Dit stofje krijgt vaak de bijnaam geluksmolecuul.
Samen zijn oxytocine en anandamide dus verantwoordelijk voor het gevoel van voldoening dat je kunt krijgen van het samenzijn met anderen. Het is dan ook zo dat mensen die meer van dit knuffelhormoon aanmaken, over het algemeen tevredener zijn en beter in staat zijn relaties te onderhouden.
Oxytocine komt vrij na een aanraking. Het is dan wel zo dat deze aanraking gewenst moet zijn. Een aanraking kan kort zijn, een hand drukken is al voldoende. Maar het wordt ook aangemaakt bij een schouderklopje, een fijne knuffel of een vrijpartij.
Wist je dat? Knuffelen is helend! Wanneer je iemand 20 seconden lang knuffelt verhoogt dit de oxytocine niveaus. Knuffelen zou daarom een mogelijke behandeling kunnen zijn bij stress, depressie of fibromyalgie.
Maar knuffel niet alleen je medemens! Ook het omgaan met dieren zorgt voor de aanmaak van oxytocine. Knuffelen met een dier heeft net zo goed een positieve impact op je stemming en je geluksgevoel.
Verder zorgen complimenten voor een boost in de oxytocine productie, evenals het luisteren naar muziek. Vooral samen muziek luisteren en zingen bevorderen de aanmaak van het hormoon. Het doet je je verbonden voelen met anderen.
Dit knuffelhormoon wordt beschouwd als een belangrijk hormoon voor je geestelijke gezondheid. De stof ondersteunt je gevoel van zelfvertrouwen, helpt je te ontspannen en is van belang bij het reduceren van stress.
De andere kant van oxytocine
Vaak wordt oxytocine gezien als de motor achter hoog gewaardeerde eigenschappen van de mens, zoals liefde, moed, empathie en betrouwbaarheid.
Maar er zit meer achter oxytocine. Wetenschappers denken dat het eerder een versterker van sociale emoties is. Het versterkt emoties, zowel de positieve als de negatieve. Deze emoties zijn bedoeld om je te beschermen.
Het is niet moeilijk te zien wat de achterliggende gedachte is: oxytocine heeft als functie de band met je “stam” te versterken: met je familie, collega’s of je favoriete sportteam.
Hoewel oxytocine veel positieve effecten heeft, kun je uit de eerder genoemde eigenschappen ook de negatieve zien opdoemen [2]. Als je je zozeer verbonden voelt met je eigen groep, kan het zijn dat je overbezorgd wordt. Het kan zijn dat je om iemand te beschermen, de regels wilt buigen of breken.
Soms kan deze houding mensen eveneens wantrouwend maken naar anderen, die geen deel zijn van jouw sociale groep. Oxytocine kan vooroordelen, jaloezie, xenofobie en agressie voeden.
Wat zijn de kenmerken van een Oxytocine tekort
Helaas kun je last hebben van een tekort aan oxytocine. Of je behoefte hebt aan meer van dit hormoon, kun je zien aan de volgende signalen [3]:
Weinig empathie voor anderen
Regelmatig depressief of angstig
Weinig gevoelens voor andere mensen hebben
Moeite hebben om een orgasme te krijgen
Communicatieproblemen
Je geeft niet veel om sociale activiteiten
Moeite om langdurige relaties te onderhouden
Verlangen naar zoete voeding met veel koolhydraten
Kwaadheid en agressie
Verslavingsgevoelig
Vaak kwaad en/of agressief
Niet iedereen die last heeft van een of meer van deze symptomen, heeft een oxytocine tekort. Sommige van de klachten kunnen ook ontstaan door gebeurtenissen in je leven of andere aandoeningen. Maak je je zorgen om een klacht, maak dan een afspraak met je huisarts.
Oorzaken van Oxytocine tekort
Oxytocine tekorten kunnen verschillende oorzaken hebben. Zo worden tekorten gelinkt aan bepaalde mentale stoornissen, zoals autisme, schizofrenie, depressie en angststoornissen[4].
Maar ook gebeurtenissen die je hebt meegemaakt kunnen invloed hebben op de productie van het hormoon. Iemand die in zijn jeugd mishandeld is geweest of seksueel is misbruikt, kan nu een negatieve reactie hebben op aanraking.
Het is bewezen dat mensen die seksueel zijn misbruikt, geen oxytocine aanmaken als ze aangeraakt worden. Ook een hoog niveau van stress kan de productie van de stof remmen.
Er zijn verder bovendien bepaalde aandoeningen, waarbij mensen een laag niveau van oxytocine kunnen krijgen. Denk hierbij aan MS, de ziekte van Parkinson, CVS of fibromyalgie.
Bij volwassenen kan een tekort aan oxytocine, zoals hierboven genoemd wordt, voor een aantal klachten zorgen. Op jonge leeftijd kan het echter grote gevolgen hebben. De stof speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de hersenen.
De oxytocine productie zou daarom gestimuleerd moeten worden na de geboorte, door veelvuldig huid-op-huid contact met het kind. Het zal daardoor een groter gevoel van zekerheid en veiligheid ontwikkelen.
Hoe kun je Oxytocine meten
Het testen van neurotransmitters in het bloed kan niet echt nauwkeurig worden gedaan. Meestal worden de niveaus getest via bloed, speeksel of urine. Experts geven echter aan dat deze niveaus niet echt goed weergeven wat er in de hersenen gebeurt.
Oxytocine is wat dat betreft een uitzondering. Als je deze stof test lijken de waardes in het bloed goed overeen te komen met de waardes in de hersenen. Wetenschappers kunnen pieken in oxytocine niveaus meten [5], die na bepaald gedrag ontstaan.
Als je zou willen laten meten hoe het met jouw oxytocine waarden zit, dan zul je waarschijnlijk teleurgesteld worden. Hierop laten testen is niet gebruikelijk en je huisarts zal dit meestal niet willen doen.
Het is dus het beste om je eigen gedrag en gevoelens te observeren aan de hand van eerder genoemde lijst van signalen, die wijzen op een oxytocine tekort. Mocht je denken dat je zo’n tekort hebt, dan vind je hieronder een lijst met manieren om tekorten aan te vullen.
13 Natuurlijke manieren om oxytocine te verhogen
Zoek jij een natuurlijke manier om je oxytocine niveaus te verhogen? O.a. omgaan met mensen, dieren en naar muziek luisteren zijn allemaal geschikt om de waardes van het knuffelhormoon weer op peil te krijgen. Bekijk de lijst hieronder en kijk wat jij kunt doen om oxytocine te verhogen.
1. Massage
Als je van masseren houdt, zit je goed. Door 15 minuten gemasseerd te worden, raak je niet alleen lekker ontspannen, maar krijgen je oxytocine waarden ook een boost. En dat geldt niet alleen voor een massage krijgen. Ook het geven van een massage helpt.
2. Mediteren
Dagelijks mediteren helpt bij het verminderen van angst en stress. Het vergroot je medeleven naar anderen en jezelf en verbetert je stemming. Hierdoor worden je oxytocine niveaus al verhoogd.
Je bereikt een nog groter effect door je meditatie te richten op liefde en compassie naar anderen. Focus op je gevoel van verbondenheid met alle wezens om je heen.
De voordelen van mediteren zijn eindeloos!
3. Knuffelen met dieren
Mensen die regelmatig met een hond knuffelen, hebben het goed. Uit onderzoek [6] blijkt dat het aaien en knuffelen bij zowel hond als mens leidt tot een stijging van de oxytocine waardes.
Bij dit onderzoek werd er alleen gekeken naar contact met een hond. Maar het is natuurlijk logisch dat dit net zo goed werkt als je met je kat, paard of konijn knuffelt.
4. Yoga
Ook yoga kan je oxytocine waardes boosten, zo blijkt uit onderzoek [7]. In een kleine studie werd onderzocht of yoga de oxytocine niveaus bij mensen met schizofrenie kon verbeteren.
Er deden 15 deelnemers mee en ze beoefenden gedurende 1 maand yoga. Ze merkten verbetering op in hun vaardigheid om emoties te herkennen en konden beter functioneren op sociaal gebied. Hun oxytocine waardes waren eveneens gestegen.
5. Muziek
Muziek heeft veel invloed op ons mensen. Het kan je stemming, motivatie en concentratie verbeteren. Het helpt ons ook ons met elkaar te verbinden, een effect dat gelinkt kan worden aan oxytocine.
6. Spreek af met goede vrienden
Contact met goede vrienden levert een grote bijdrage aan je gevoel van welzijn. Door om te gaan met vrienden voel je je opgewekter en wil je vaker tijd met ze doorbrengen. Jullie vertrouwen elkaar en dat neemt alleen maar toe als je meer met elkaar omgaat. Dit zorgt voor een toename van oxytocine.
7. Seks
Door te vrijen met een partner voel je je verbonden met iemand. Seksualiteit en dan vooral een orgasme, is dè manier om oxytocine niveaus te verhogen. En het mooie is dat dit voor beiden werkt.
8. In beweging zijn
Gezonde vormen van beweging helpen de oxytocine niveaus te stijgen. Je hoeft hiervoor niet eens naar de sportschool of bepaalde sporten te doen. Alleen al een wandeling in de frisse buitenlucht of een rondje fietsen is al voldoende.
9. Vertel iemand dat je om hem/haar geeft
Gevoelens delen met anderen, bijvoorbeeld zeggen dat je om iemand geeft, is een geweldige manier om meer oxytocine aan te maken. Je versterkt hiermee de band met je vriend(in). Ook stimuleer je de ander om gevoelens te delen.
Op deze manier met elkaar omgaan, vergroot tevens de kans dat je elkaar zult aanraken (even een hand op een schouder leggen of een knuffel geven). Ook dit stimuleert de aanmaak van oxytocine weer.
10. Lachen (met anderen)
Humor is net als muziek iets dat we met anderen delen. Lachen met anderen, of dat nu met een groepje vrienden is of in de schouwburg, doet je je verbonden voelen met anderen.
11. Huilen
Huilen lijkt iets vervelends, maar het is juist goed voor je. Onderzoeken hebben aangetoond dat je gevoelens onderdrukken een daling van de oxytocinespiegel veroorzaakt. Het veroorzaakt stress en doet emoties alleen maar heviger terugkomen.
Huilen zorgt voor een ontlading, waarna je weer kunt ontspannen. Door ruimte te geven aan je emoties voel je je beter en hierdoor heeft huilen dezelfde effecten op je oxytocine niveaus als mediteren of bewegen.
12. Maak een maaltijd en deel die met vrienden
Het delen van voedsel is eveneens een goede manier om je oxytocine productie te bevorderen. Dat is gebleken uit onderzoek [8] bij chimpansees.
Het is logisch dat dat bij mensen ook zo werkt. Het zorgt voor een gevoel van verbondenheid. Niet alleen geniet van je van lekker eten, maar ook van elkaars gezelschap.
13. Waardevolle gesprekken
Een band met iemand anders kan versterkt worden door goede en diepgaande gesprekken. Het is van belang goed (actief) te luisteren en te laten blijken dat iemands mening of visie er toe doet. Laat merken dat je om iemand geeft en wees oprecht.
Dit soort gesprekken helpt het vertrouwen dat jullie hebben te vergroten en helpt natuurlijk ook je oxytocine waardes op peil te houden.
Wist je dat? Pure chocolade is gezond: het stimuleert de productie van oxytocine. Een stukje chocola helpt je dus om liever te zijn naar anderen! Nog een goede reden om te genieten van chocolade.
14. Natuurlijke supplementen voor Oxytoxine
Als je denkt dat je een tekort hebt aan oxytocine, heb je er misschien over gedacht om een supplement te nemen. Er zijn middelen/medicijnen met oxytocine die oraal worden ingenomen, maar deze zijn niet aan te raden. Echte oxytocine is niet houdbaar en wordt na enkele minuten afgebroken.
Als artsen het voorschrijven, zullen ze dat via injectie geven, want als je het als capsule slikt, gaat het in de maag verloren.
Natuurlijke supplementen die kunnen helpen je oxytocine waarden te ondersteunen, zijn magnesium en vitamine C. Deze zijn nodig om oxytocine goed te laten functioneren. Ook probiotica lactobacillus reuteri kan de niveaus verbeteren.
Een ander supplement dat kan helpen, is melatonine. Dit wordt gebruikt om beter te slapen, maar een kleine dosis kan je lichaam al stimuleren om meer knuffelhormoon aan te maken. Van salie en fenegriek is bewezen dat ze bij zwangere vrouwen de aanmaak van het knuffelhormoon kunnen ondersteunen.