Dopamine… Je hebt er vast wel eens van gehoord, toch? Dit stofje staat ook wel bekend als het “beloningshormoon”. Over het algemeen is dit zeker waar! Maar… Wat veel mensen niet weten, is dat dopamine bij veel meer dingen betrokken is dan alleen onze gemoedstoestand.
Ik weet het… Het is een heel ingewikkeld verhaal, waarbij veel wetenschappelijke en ingewikkelde woorden aan ten pas komen. Het lijkt wel alsof ze je het soms zo lastig mogelijk proberen te maken. Wees gerust… Je bent hier aan het juiste adres! Na het lezen van deze blog, zal alles een stuk duidelijker zijn voor je. 😉
Wat is dopamine
Laten we beginnen bij de basis. Ik ga het zo simpel mogelijk proberen uit te leggen voor je….
Dopamine is een neurotransmitter, oftewel een van die chemische stofjes die zorgen dat signalen tussen de zenuwcellen (neuronen) van de hersenen worden overgebracht. Eigenlijk zijn er maar heel weinig neuronen die echt dopamine aanmaken.
Wist je dit? De ziekte van Parkison is een hele bekende hersenziekte. Een deel van de neuronen die dopamine aanmaken, zijn de cellen die afsterven tijdens de ziekte van Parkison. De neuronen bevinden zich in het deel van onze hersenen dat de substantia nigra (SN) wordt genoemd.
Er is ook een heel groot deel dopamine-neuronen, waarvan alle rollen nog niet helemaal duidelijk zijn. Deze neuronen bevinden zich in het deel van onze hersenen dat het ventrale tegmentale gebied (VTA) wordt genoemd.
Hoe dopamine werkt
Een van de bekendste rollen van de dopamine-neuronen in de VTA is het leren van beloningen. Hoe werkt het nou precies? Simpel gezegd gaan ze pas dopamine afgeven zodra ze geactiveerd worden. Dit gebeurt wanneer er bijvoorbeeld onverwachts iets “goeds” gebeurt.
Stel je voor: Je bent op zoek naar de winnende lotnummers van de loterij, terwijl je er onbewust toch al vanuit gaat dat je alweer niks gewonnen hebt. Dan kom je er opeens achter dat je 1 miljoen euro hebt gewonnen!
Zodra er zoiets gebeurt, worden je dopamine-neuronen in de VTA geactiveerd en gaan ze dopamine afgeven. Je krijgt dan een enorm gevoel van geluk, als een soort beloning van je gedrag. Ik weet het… Het klinkt allemaal een beetje vaag, maar dat is het ook! Onze hersenen zijn super ingewikkelde apparaten, die wij nog steeds niet helemaal kunnen begrijpen. 😉
Wist je dit? Wanneer iemand bepaalde verdovende middelen gebruikt, wordt er ook dopamine afgegeven. Dit is een van de redenen waarom ze zo verslavend zijn.
Maar wat gebeurt er nou wanneer je dopamine-niveau’s te laag zijn? Dit is bijvoorbeeld ook het geval bij mensen met ADD of ADHD. Nou… Omdat dopamine ons een gevoel van beloning geeft, heeft het niet alleen invloed op onze gemoedstoestand. Een laag dopamine-niveau heeft ook invloed op motivatie, concentratie, aandacht en vermoeidheid.
Wanneer iemand dus een tekort heeft aan dopamine, wordt studeren bijvoorbeeld ook een stuk moeilijker. En dit wil echt niet gelijk zeggen dat je ADD of ADHD hebt… Er zijn een hoop mensen die regelmatig last hebben van de gevolgen van een laag dopamine-niveau!
De gevolgen van dopamine tekort
Mensen met ADD of ADHD krijgen vaak bepaalde medicijnen voorgeschreven. Deze medicijnen zorgen ervoor dat afgegeven dopamine niet meer opgenomen wordt door het lichaam, waardoor de effecten ervan dus langer duren. Het probleem hiervan is dat ze ook verschillende negatieve effecten met zich meebrengen, zoals slapeloosheid en paranoia.
Zoals ik al zei, betekent het niet gelijk dat je ADD of ADHD hebt wanneer je last hebt van bijvoorbeeld concentratieproblemen of slapeloosheid. Het is eigenlijk heel ingewikkeld hoe dit nou precies zit, maar ik zal het simpel voor je proberen uit te leggen…
“My report card always said, ‘Jim finishes first and then disrupts the other students'” – Jim Carrey
Dopamine wordt in ons lichaam omgezet naar adrenaline. Mensen die last hebben van de symptomen van dopamine tekort, bevinden zich vaak in een stressvolle situatie zoals enorme drukte op het werk of tijdens de studie. Wanneer je last hebt van stress is de vraag naar adrenaline heel hoog. Hierdoor wordt in verhouding te weinig dopamine aangemaakt, omdat dit grotendeels op gaat aan de aanmaak van adrenaline. Volg je het nog een beetje?
Omdat er dus in verhouding te weinig dopamine wordt aangemaakt, ontstaat er dus een soort “fout” in het evenwicht tussen activiteit en ontspanning. Je kunt de druk aan door de aanmaak van adrenaline, maar zodra je weer een beetje gaat ontspannen (bijvoorbeeld na een belangrijke deadline) wordt je opeens heel futloos en inactief. Dit komt dus door een tekort aan dopamine. 😉
Dopamine weer aanvullen
Herkenbaar? Je zit niet lekker in je vel, hebt opeens enorme problemen om je te concentreren of je komt maar niet in slaap. Op deze momenten is het heel belangrijk dat je zorgt dat je dopamine weer op pijl komt! Ik hoop dat je een beetje begrijpt hoe het nou allemaal werkt. Maar, weest gerust… Heel veel mensen herkennen de symptomen, maar weten helemaal niet dat dit de oorzaak is.
Gelukkig zijn er een aantal 100% natuurlijke en veilige manieren die je kunnen ondersteunen bij het behouden van een gezond niveau dopamine. Leer van deze tips en je zult je weer als herboren voelen! Voor de duidelijkheid is er een schema weergegeven, waarin wordt beschreven hoe dopamine nou wordt aangemaakt in je lichaam. Dit schema komt uit het artikel ‘Complexity of dopamine metabolism’ van J. Meiser, D. Weindl en K. Hiller uit 2013. In dit artikel wordt beschreven hoe het proces precies gaat en welke factoren en mee te maken hebben. Om het overzichtelijker te maken, is het schema wat simpeler weergegeven.
Tip 1: Zorg voor genoeg eiwitten
Zoals te zien in het schema, begint het proces bij eiwitbronnen. Eiwitten bestaan uit aminozuren, waaronder het essentiële aminozuur l-fenylalanine. Dit aminozuur kan worden omgezet naar l-tyrosine. Vervolgens kan l-tyrosine via l-dopa worden omgezet naar dopamine. Ik weet het… Heel ingewikkeld allemaal, maar waar het op neer komt: Het is belangrijk is dat je genoeg van dit esssentiële aminozuur binnen krijgt.
Hoe doe je dit? Nou… Heel simpel: Eitwitrijk eten! Er zijn een hele hoop gezonde producten die enorm veel eiwitten bevatten. Voorbeelden hiervan zijn kip, vis, magere kwark, noten of granen. Probeer dus een aantal van deze producten te verwerken in je huidige eetpatroon. Daarnaast is er genoeg inspiratie te vinden over lekkere eiwitrijke gerechten in kookboeken of op het internet. Geloof me… Gezond kan ook lekker zijn!
Tip 2: Zorg voor de juiste vitamines en mineralen
Voor de omzetting van l-fenylalanine helemaal naar dopamine, zijn bepaalde “hulpmiddelen” nodig. Deze zijn in het schema in het blauw weergegeven. Wat dit zijn? Nou… Dit zijn bepaalde vitamines en mineralen die helpen bij de omzettingen die plaatsvinden. Zorg dus ook dat je deze genoeg binnen krijgt!
Hoe vind je nou een goede multivitamine? Het is belangrijk dat het product een breed spectrum aan vitamines, mineralen, antioxidanten en kruidenextracten bevat. Daarnaast is het belangrijk dat het product alleen de best opneembare vormen van vitamines bevat én dat deze veilig gedoseerd.
Tip 3: Vul je magnesium extra aan
Magnesium speelt een erg belangrijke rol bij de omzetting van l-dopa naar dopamine. Het is daarom belangrijk dat je zorgt dat je voldoende magnesium binnen krijgt. Nu zijn er een hoop verschillende vormen van magnesium op de markt. Welke werkt nou het beste?
De best opneembare vormen zijn magnesiumbisglycinaat en magnesiumcitraat. Dit zijn organische vormen van magnesium, welke beter zijn dan anorganische vormen zoals magnesiumoxide. Voor optimaal resultaat is het verstandig om een product te gebruiken waar de actieve vorm van vitamine B6 en vitamine D3 aan zijn toegevoegd. Dit versnel namelijk de opname! Precies wat je nodig hebt, toch?
Tip 4: Geef je lichaam de tijd om te herstellen
Lang werken in een stressvolle situatie kan een behoorlijke impact hebben op je lichaam. Weet je het nog? Door stress wordt dopamine omgezet naar adrenaline, waardoor er vervolgens een tekort ontstaat. Dit proces staat beschreven in het eerder weergegeven schema. In feite put je je lichaam dus langzaam uit… Zeker ná zo’n periode, is het dus belangrijk om ook rust te nemen. Je dopamine herstelt zich namelijk niet van de ene op de andere dag. Het is dus belangrijk dat je minimaal 4 weken consequent rust neem in combinatie met de tips uit deze blog.
Daarnaast kan het erg helpen om bijvoorbeeld te mediteren. Het is namelijk erg belangrijk dat je zo veel mogelijk stress vermijdt! Er zijn onderzoeken die laten zien dat de vele voordelen van meditatie mogelijk komen door een verhoogd dopamine-gehalte in de hersenen. Verder is het sowieso goed om je hoofd leeg te maken en je geest te verruimen.
Hoe nu verder
Ik hoop dat je wat hebt aan de informatie in deze blog. Onthoud wel… Er wordt al jaren onderzoek gedaan naar onze hersenen en er zijn nog enorm veel dingen die de wetenschap nog steeds niet begrijpt. Het is helemaal niet erg als iets onduidelijk voor je blijft, zolang je in ieder geval maar weet wat jou nou kan helpen!
Heb je vragen of is er iets niet duidelijk? Stel dan gerust een vraag, zodat we deze voor je kunnen beantwoorden. Wil je op de hoogte blijven van meer van dit soort informatieve artikelen? Schrijf je dan in op onze nieuwsbrief!
