Heemijzer en Non-Heemijzer: de Valkuil voor Vegans?
11 september 2019 
2 min. leestijd

Heemijzer en Non-Heemijzer: de Valkuil voor Vegans?

Heemijzer en non-heemijzer zijn twee verschillende vormen van ijzer die in de natuur voorkomen. Het heemijzer wordt ook wel dierlijk ijzer genoemd en komt voornamelijk voor in dierlijke producten. Daar tegenover staat het non-heemijzer, wat ook wel plantaardig ijzer wordt genoemd. En je raadt het misschien al, deze vorm komt voornamelijk voor in plantaardige bronnen. Maar, wat maakt het dan precies uit en waarom is dit een valkuil voor vegans?

Valkuil voor vegans


Alleen plantaardig eten, zoals vegans dat doen, kan heel erg gezond zijn. Er zijn echter een aantal dingen waar je wel erg goed op moet letten. Een tekort aan bepaalde voedingsstoffen ligt namelijk op de loer. Voornamelijk een tekort aan vitamine B12 en ijzer komt erg vaak voor bij mensen met een veganistische levensstijl of plantaardig dieet.

Om te bepalen of je voldoende ijzer binnenkrijgt als vegan zijnde, moet je goed het verschil begrijpen tussen heemijzer en non-heemijzer. De ene variant wordt namelijk beter opgenomen dan de andere en dit kan dus voor problemen zorgen, als je hier niet op de juiste manier mee omgaat.

Heemijzer

Zoals we al aangaven wordt heemijzer ook wel dierlijk ijzer genoemd. Deze vorm wordt ook wel tweewaardig-ijzer genoemd (Fe2+). Dit heeft alles te maken met de chemische eigenschappen van het atoom. We zullen hier niet verder op in gaan, maar je moet alleen begrijpen dat het beter wordt opgenomen dan non-heemijzer. Van het dierlijke ijzer in voeding wordt ongeveer 25% opgenomen in het lichaam.

Non-heemijzer

In de intro gaven we aan dat non-heemijzer voornamelijk voorkomt in planten. Deze vorm wordt ook wel driewaardig-ijzer genoemd (Fe3+) en wordt een heel stuk minder goed opgenomen dan heemijzer. Uit onderzoek blijkt dat slechts 1 tot 10% van het non-heemijzer wordt opgenomen in het lichaam.

Verschil in opname

Het plantaardige ijzer wordt gemiddeld 3x minder goed opgenomen door het lichaam dan ijzer uit een dierlijke bron. Hierdoor heb je dus 3x zoveel ijzer nodig uit plantaardige bron, in vergelijking met dierlijk ijzer.

Veel mensen met een plantaardig dieet of veganistische levensstijl denken daarom dat ze voldoende ijzer binnen krijgen, omdat de etiketten en voedingswaarde tabellen van plantaardige voedingsbronnen aangeven dat er voldoende ijzer in zit.

Het nadeel is echter dat het plantaardig ijzer dus 3x minder goed wordt opgenomen, waardoor een tekort aan ijzer op de loer ligt. We hebben de symptomen voor een ijzertekort voor je op een rij gezet.

Symptomen ijzertekort


Geen paniek! Wanneer je een ijzertekort hebt, merk je dit écht. We hebben een aantal symptomen van een ijzertekort voor je op een rijtje gezet.

  • Snel vermoeid en continu moe
  • Futloos en nergens zin in
  • Bleekheid
  • Hoofdpijn en duizeligheid
  • Bloedarmoede (hartkloppingen, broze nagels, slechte huid en futloos haar)

Als je een veganistische levensstijl hebt en vaak moe bent, kan deze vermoeidheid ook andere oorzaken hebben dan alleen een ijzertekort. In ons artikel “5 Oorzaken van Vermoeidheid bij Veganisten” leggen wij je alles uit.

Wat kun je doen?

Als jij jezelf herkent in de bovenstaande symptomen, is het belangrijk om contact op te nemen met een huisarts. Maar, geen paniek… De arts neemt waarschijnlijk wat bloed bij je af en als je een ijzertekort blijkt te hebben, krijg je wat onschuldige ijzer-tabletten voorgeschreven.

Wanneer je een veganistische levensstijl hebt, of plantaardig eet, is het verstandig om minimaal één keer per jaar je bloedwaarden te laten checken (meten = weten). Dan weet je in ieder geval of je op de goede weg zit en kun je problemen met je gezondheid voorkomen.

Het is dus niet per se nodig om ijzer-tabletten als supplement te gebruiken als je plantaardig eet. We willen alleen aankaarten dat het een potentiële valkuil kan zijn voor mensen met een plantaardig dieet of een veganistische levensstijl.

Over de schrijver
Jochum Smid is biobased chemicus en heeft zich volledig gespecialiseerd in de orthomoleculaire voedingsleer. Hij ontwikkelt en selecteert de voedingssupplementen bij Natuurlijk Presteren en heeft een passie voor biohacking, wetenschap en gezonde voeding.
Reactie plaatsen