ADHD bij kinderen uit zich in aandachtsproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit.
Deze kinderen hebben moeite om stil te zitten, hun aandacht erbij te houden of gecontroleerd te reageren, vooral in situaties die veel zelfbeheersing vereisen, zoals in de klas.
Hoewel de precieze oorzaak van ADHD nog niet volledig bekend is, spelen genetica en omgevingsfactoren waarschijnlijk een rol.
De diagnose ADHD wordt meestal tussen de leeftijd van 6 en 18 jaar vastgesteld en kan een grote impact hebben op het schoolleven en sociale interacties. (1)
In deze blog bespreken we de belangrijkste kenmerken van ADHD bij kinderen en geven we 8 praktische tips voor ouders om hun kind beter te ondersteunen.
Kenmerken ADHD bij kinderen
Of een kind ADHD heeft, blijkt vaak al op jonge leeftijd. De eerste symptomen zijn meestal zichtbaar wanneer het kind 3 of 4 jaar is.
Soms kunnen de kenmerken van ADHD bij kinderen echter eerder of juist later opduiken.
Drie soorten ADHD
Nog niet zo lang geleden waren er nog maar twee soorten ADHD, namelijk ADD of ADHD.
Inmiddels wordt de aandoening simpelweg ADHD genoemd en wordt er onderscheid gemaakt in drie soorten, elk heeft zijn eigen kenmerken.
Dit zijn de drie types ADHD:
- ADHD-H: Hyperactief en impulsief.
- ADHD-I: Voornamelijk onoplettend (voorheen ADD)
- ADHD-C: Een combinatie van beide.
Van de drie subtypes van ADHD is ADHD-I het meest voorkomend, gevolgd door het hyperactieve subtype (ADHD-H) en het gecombineerde subtype (ADHD-C). (2)
Een kind met type H zal zich dan ook heel anders gedragen dan een kind met ADHD-I.
Welke kenmerken van ADHD bij kinderen optreden, is daarom sterk afhankelijk van het subtype.
ADHD type H: Overwegend hyperactief/impulsief
Hier staan hyperactiviteit en impulsiviteit op de voorgrond, zonder de sterke onoplettendheid problemen van het andere subtype.
- Constant bewegen of friemelen
- Rennen en klimmen in situaties waar dit ongepast is
- Moeite om stil te zitten in de klas
- Snel antwoorden eruit roepen in de klas, voordat vragen volledig zijn gesteld
- Moeite met wachten op hun beurt tijdens spelletjes of in de rij
ADHD type I: Overwegend onoplettend (ADD)
Dit subtype wordt gekenmerkt door vooral problemen met aandacht en concentratie.
- Ze lijken vaak niet te luisteren als ze aangesproken worden
- Maken slordige fouten in schoolwerk
- Hebben moeite met het afronden van taken of het volgen van instructies
- Verliezen vaak spullen die nodig zijn voor taken
- Vermijden taken die langdurige aandacht vereisen, zoals huiswerk
ADHD type C: Gecombineerd inattentive en hyperactief/impulsief
Dit subtype is een mix van on oplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit.
Mensen met dit subtype vertonen symptomen van zowel onoplettendheid als hyperactiviteit/impulsiviteit.
- Vertonen zowel onoplettendheidsproblemen als hyperactief gedrag
- Hebben moeite met concentreren op schoolwerk en zijn vaak fysiek rusteloos
- Maken fouten door gebrek aan aandacht en vertonen tegelijkertijd impulsief gedrag, zoals rennen of roepen
Hoe verschilt ADHD bij kinderen met ADHD bij volwassenen?
Lange tijd werd gedacht dat ADHD alleen bij kinderen voorkwam, maar inmiddels weten we dat ook volwassenen ADHD kunnen hebben.
Als je als volwassene de diagnose ADHD krijgt, is de kans groot dat je het als kind al had.
Vaak heb je manieren gevonden om met de symptomen om te gaan, of heb je strategieën ontwikkeld om ze minder opvallend te maken. (3)
Daarom is het meestal moeilijker om de diagnose ADHD bij volwassenen te stellen.
Hoewel de kenmerken grotendeels hetzelfde blijven, zijn er toch enkele belangrijke verschillen tussen ADHD bij kinderen en volwassenen.
- Bij kinderen zijn de symptomen meer zichtbaar (fysieke hyperactiviteit), terwijl volwassenen hun symptomen vaak maskeren en hyperactiviteit meer intern ervaren.
- Onoplettendheid bij volwassenen is meer gericht op werk- en dagelijkse verantwoordelijkheden, terwijl het bij kinderen vooral op school en taken zichtbaar is.
- Impulsiviteit bij volwassenen manifesteert zich vaak in werk- en financiële beslissingen, terwijl kinderen vaker sociaal impulsief zijn, zoals het onderbreken van anderen of regels negeren. (3)
Hoe kun je kinderen met ADHD ondersteunen?
Kinderen met ADHD hebben andere behoeften dan hun leeftijdsgenootjes zonder ADHD.
Je kunt als ouder of verzorger rekening houden met de specifieke behoeftes:
Behoeften van kinderen met ADHD
- Duidelijke verwachtingen: Kinderen met ADHD hebben meer dan gemiddeld behoefte aan duidelijke en consistente verwachtingen over hun gedrag en taken.
- Ondersteuning bij emoties: Kinderen met ADHD kunnen moeite hebben met emotionele regulering en hebben behoefte aan begeleiding bij het omgaan met frustratie of stress.
- Sociale vaardigheden: Kinderen met ADHD hebben vaak extra ondersteuning nodig bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden en relaties met leeftijdsgenoten.
Opvoedtips voor ADHD bij kinderen
- Stel haalbare doelen: Help je kind met het stellen van realistische doelen en verdeel taken in kleinere, behapbare stappen. Dit maakt het makkelijker om succes te ervaren en gemotiveerd te blijven.
- Moedig zelfreflectie aan: Stimuleer je kind om na te denken over zijn of haar gedrag en de gevolgen daarvan. Dit versterkt zelfbewustzijn en verantwoordelijkheid.
- Geef duidelijke instructies: Maak eerst contact met je kind, bijvoorbeeld door de schouder aan te raken en oogcontact te maken. Geef daarna korte, eenvoudige uitleg over wat er moet gebeuren.
- Regelmatige beweging en een vaste slaaproutine: Plan sportmomenten en bedtijden op vaste momenten, zodat dit gewoontes worden. Regelmatig bewegen en een gezond slaapritme kunnen bijdragen aan het verminderen van ADHD-symptomen.
- Bied structuur en overzicht: Kinderen met ADHD hebben baat bij voorspelbaarheid. Onverwachte gebeurtenissen kunnen hen overweldigen. Leg uit wat er gaat gebeuren en maak samen een planning, eventueel met plaatjes. Dit helpt zelfs al op jonge leeftijd.
- Beloon goed gedrag direct: Kinderen met ADHD reageren goed op positieve bekrachtiging. Beloon gewenst gedrag direct, omdat dit hun zelfvertrouwen versterkt en negatieve feedback vermindert.
- Bevorder zelfstandigheid: Ook kinderen met ADHD hebben behoefte aan zelfstandigheid. Stimuleer hen om taken zelf op te pakken en beslissingen te nemen waar mogelijk.
- Help bij het opbouwen van vriendschappen: Sociale relaties zijn essentieel. Ondersteun je kind bij het aangaan en onderhouden van vriendschappen. Bij jongere kinderen kunnen speelafspraken een goede manier zijn om dit te stimuleren.
Wist je dat? Een positieve houding als ouder enorm belangrijk is? Het blijkt dat alleen al de verwachting dat je kind goed zal presteren, al zorgt voor een verbetering in gedrag van een kind met ADHD!
Het ADHD-Stappenplan: Verminder symptomen van ADHD bij kinderen
Kinderen met ADHD krijgen vaak medicatie voorgeschreven, maar er zijn ook natuurlijke manieren om de symptomen te verminderen.
Door aanpassingen in leefstijl en voeding kun je al een groot verschil maken.
Daarom hebben wij ADHD-Leefstijl Stappenplan ontwikkeld, met uitgebreide adviezen over voeding, zoals meer vezels eten, suiker en chemische toevoegingen vermijden, en het aanvullen van essentiële voedingsstoffen.
Daarnaast bieden we inzicht in de voordelen van beweging en geven we tips voor een betere nachtrust.
Met deze aanpak ondersteun je je kind op een natuurlijke manier.
Gebruikte Bronnen
- Rocco, I., Corso, B., Bonati, M., & Minicuci, N. (2021). Time of onset and/or diagnosis of ADHD in European children: a systematic review. BMC Psychiatry, 21(1). https://doi.org/10.1186/s12888-021-03547-x
- Ayano, G., Demelash, S., Gizachew, Y., Tsegay, L., & Alati, R. (2023). The global prevalence of attention deficit hyperactivity disorder in children and adolescents: An umbrella review of meta-analyses. Journal Of Affective Disorders, 339, 860–866. https://doi.org/10.1016/j.jad.2023.07.071
- Hagan, S. (z.d.). The difference between child and adult attention-defecit/hyperactivity disorder. https://sadag.org/images/pdf/MHM_Difference-between-Child-and-adult-ADHD.pdf
